Văn hóa - Trang 2

Người dân quê có thể không giỏi trong việc lý luận, không giỏi trong việc lý giải hay cắt nghĩa nguồn gốc của các tập tục giữ đạo mà cha ông để lại. Nhưng chắc chắn, những hình thức sống đạo bình dân ấy rất có ý nghĩa với họ. Với họ Chúa giống như một người thân trong gia đình, ngày Chúa chết là ngày giữ tang. Khóc Chúa, viếng xác Chúa, đeo tang Chúa âu cũng là xuất phát từ cái tấm lòng chân quê đó.

Giáo dục là một niềm đam mê luôn luôn được đổi mới: đó là nguyên tắc dùng làm cơ sở cho Huấn thị của Bộ Giáo dục Công giáo được công bố hôm 29/3, có tựa đề "Căn tính của trường học Công giáo vì một nền văn hóa đối thoại”.

Ngày 19 tháng 02 năm 1670, thế kỷ XVII, một cuộc gặp gỡ giữa hai nền văn hóa khác nhau đó là chế độ mẫu hệ Việt Nam và đời sống tâm linh Pháp. Sự gặp gỡ kỳ diệu lạ lùng đó đã đóng góp cho Giáo hội Việt Nam trong công cuộc truyền giáo, một Hội Dòng đã được khai sinh trên đất nước Việt Nam mang bản sắc Á Đông, nhưng lại chất chứa trong dòng máu tâm linh Pháp.

Việc rửa tay là một thói quen tốt để giữ vệ sinh. Đặc biệt trong thời dịch bệnh như hiện nay, việc làm ấy là điều bắt buộc ở một số địa điểm mà chúng ta đặt chân tới. Rửa tay trước khi dùng bữa là việc làm vừa cần thiết vừa phản ánh nét văn hoá lịch sự trong đời sống.

Trong cuộc đời theo đạo, các tín hữu Công giáo thể hiện ra ở nhiều cấp độ: Theo đạo, giữ đạo và sống đạo. Sống đạo bây giờ cũng đòi hỏi những mức độ khác nhau: Sống đạo theo lề luật và sống đạo theo môi trường văn hóa, xã hội.

Trong Chỉ thị 18-CT/TW ngày 10-1-2018, Bộ Chính trị viết: “ Tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương khóa IX về công tác tôn giáo trong tình hình mới… Phát huy giá trị văn hóa đạo đức tốt đẹp và nguồn lực tôn giáo cho quá trình phát triển đất nước”.

Khi uỷ thác cho các môn đệ sứ mạng rao giảng Tin Mừng, Đức Giêsu đã hướng dẫn họ về hành trang và phương pháp truyền giáo, như việc tuân giữ tục lệ theo nền văn hóa Do Thái thời đó, nhưng Người cũng nhấn mạnh sự cấp bách và vị trí ưu tiên tuyệt đối của sứ mạng loan báo Tin Mừng.

Việt Nam là quốc gia đa tín ngưỡng, tôn giáo. Trước khi các tôn giáo lớn du nhập vào Việt Nam, nơi đây đã có tôn giáo, tín ngưỡng của dân tộc Việt. Vì vậy, cùng với quá trình tiếp thu và hội nhập văn hóa, có một tín ngưỡng của người Việt được hầu hết cộng đồng thực hiện dù họ có thể là tín đồ tôn giáo khác.

Bài Tin mừng kể lại một chuyến trở về quê hương của Đức Giêsu. Khi về quê, cũng như mọi người dân đạo đức khác, Ngài đến Hội đường, trung tâm tôn giáo và văn hoá của làng để thờ phượng Chúa. Ngài được đón tiếp, được tôn trọng và được mời giảng dạy, chia sẻ cho mọi người. Khi nghe Ngài giảng, họ sửng sốt về sự khôn ngoan và về quyền năng làm phép lạ của Ngài.

Đạo Công giáo ra đời ở Trung Đông nhưng phát triển mạnh ở châu Âu nên khi nó du nhập vào nước ta nó cũng mang theo dấu ấn của văn minh, văn hóa của châu lục này đến Việt Nam. Đã có nhiều nghiên cứu nói về đóng góp của đạo Công giáo với văn hóa Việt cũng như tác động trở lại của văn hóa Việt với tôn giáo này. Trong bài viết này, chúng tôi muốn đề cập tới sự ảnh hưởng qua lại giữa đạo Công giáo với tư duy của người Việt.

Đạo Công giáo mới du nhập vào Việt Nam chưa đầy 500 năm. Lịch sử tôn giáo này ở nước ta có xen lẫn cả “bóng tối và ánh sáng”, nhưng không ai phủ nhận những đóng góp của đạo Công giáo cho văn hóa, xã hội Việt Nam trước kia cũng như bây giờ. Một trong những đóng góp đó là, đạo Công giáo - một nguồn lực xây dựng xã hội hiện nay.

Tôn giáo là văn hóa và là một thành tố căn cốt của văn hóa. Đạo Công giáo cũng thế, dù so với các tôn giáo khác du nhập vào nước ta thì đạo Công giáo là tôn giáo trẻ vì nó mới truyền đến Việt Nam từ thế kỷ XVI. Thế nhưng tôn giáo này đã ảnh hưởng sâu sắc đến văn hóa nước ta, để lại dấu ấn đậm trên văn hóa nước nhà.

Chúng ta đang sống trong một thế giới phát triển về mọi mặt: văn hoá, xã hội, chính trị, kinh tế, khoa học, kỹ thuật, công nghệ, các mối quan hệ quốc tế... Nhiều người nghĩ rằng con người có thể làm được mọi sự mà không cần đến Thiên Chúa, Thượng Đế, hay một vị thần linh nào đó.

Đối thoại trở thành hạn từ phổ biến trong thế giới ngày nay: Đa văn hóa, đa sắc tộc và tôn giáo. Sâu xa hơn, chính sự khác biệt ngày càng lớn nơi ý thức hệ và suy tư của mỗi cá nhân, đòi hỏi tìm kiếm giải pháp, đường lối ứng xử để giải quyết những xung đột khác nhau trong cuộc sống, không phải bằng vũ lực hay thể lý mà bằng đối thoại.

Nếu hiểu cách đơn giản văn hóa như là nếp nghĩ và lối sống, thì văn hóa gặp gỡ và đối thoại chính là cung cách sống cởi mở và vị tha, bao dung và hiếu hòa. Đây là tư tưởng mà Đức Thánh Cha Phanxicô rất nhấn mạnh để thúc đẩy Giáo hội “đi ra” loan báo Tin Mừng:

Vào những dịp đầu xuân hoặc lễ hội, người ta thường đổ xô đến các khu đền, chùa vì đó là nhu cầu tâm linh tất yếu của con người. Một vài năm qua, báo chí nói nhiều về những nảy sinh theo xu thế nơi những khu vực này. Nào là văn hóa trang phục đi lễ chùa, nào là cách thức bày tỏ nhu cầu tâm linh, nào là nạn đổi tiền lẻ và dâng cúng tiền lẻ, đặc biệt là việc bán vé vào cổng...

Năm Canh Tý đang dần khép lại – một năm thế giới chịu nhiều biến động do đại dịch Covid và thiên tai (động đất, bão lũ...) đã để lại nhiều hệ lụy trong chính trị, kinh tế, văn hoá và đức tin của người tín hữu.