Lề luật

Cuộc sống cần có những quy tắc luật lệ, để giúp con người hành động cho đúng và xã hội được trật tự. Trong đời sống đức tin, Thiên Chúa cũng ban Lề Luật giúp cho con người sống trọn đạo hiếu làm con cái Chúa. 

Thật khó để tưởng tượng Chúa Giêsu gọi ai đó là “ngốc”, nhưng thực sự là Ngài đã nói với người biệt phái trong Tin Mừng hôm nay như thế! Tại sao? Vì với người này, lề luật thay vì giải thoát, nó ‘trói buộc’ và trở nên một chiếc bẫy!

Qua Lời Tổng Nguyện của Tuần XXV Thường Niên, Năm A này, các nhà phụng vụ muốn chúng ta ý thức rằng: Chúa đã thu gọn toàn thể lề luật thánh vào giới răn độc nhất là mến Chúa yêu người, chúng ta phải xin cho mình: hằng vâng giữ điều Chúa truyền dạy, để sau này đạt tới phúc trường sinh.

Nếu “yêu thương là chu toàn lề luật” thì thực hành yêu thương là “món nợ” chúng ta phải trả hàng ngày và suốt đời (x. Bài đọc II: Rm 13,8-10). Sửa sai huynh đệ cho nhau là một trong những bổn phận quan trọng của việc thực hành yêu thương ấy.

Trong Bài Tin Mừng, nhân câu hỏi của vị kinh sư, một bậc thầy về nghiên cứu và giải thích lề luật, Chúa Giêsu đã tóm gọn tất cả mọi điều luật trong Do Thái giáo thành điều răn quan trọng nhất là mến Chúa và yêu người.

Dr. Phil Williams nói, “Lề luật là ánh sáng tiết lộ căn phòng bẩn đến mức nào, không phải là cây chổi quét sạch nó! Quét sạch nó là việc của Chúa Thánh Thần và của mỗi linh hồn; được như thế, từ bên trong, linh hồn trở nên thanh sạch và nó ‘nhất định toả sáng’ ra bên ngoài!”.

Chúa Giêsu trong Tin mừng hôm nay khẳng định với các môn đệ rằng sứ mạng của Người không phải là phá hủy Lề luật nhưng là để kiện toàn.

Trong cuộc đời theo đạo, các tín hữu Công giáo thể hiện ra ở nhiều cấp độ: Theo đạo, giữ đạo và sống đạo. Sống đạo bây giờ cũng đòi hỏi những mức độ khác nhau: Sống đạo theo lề luật và sống đạo theo môi trường văn hóa, xã hội.

Thật khó để tưởng tượng Chúa Giêsu gọi ai đó là ngốc, nhưng “Thật là ngốc!”, chính xác là những gì Ngài đã nói với người Pharisêu trong Tin Mừng hôm nay! Tại sao? Vì Ngài thấy, ở người biệt phái này, lề luật ‘thay vì giải thoát, nó trói buộc’, và trở nên chiếc bẫy mà kẻ thi hành nó rơi vào!

Luật Môsê và các sách ngôn sứ là những điều cốt lõi trong Thánh Kinh, là biểu lộ của thánh ý Thiên Chúa. Tuân giữ lề luật là biểu hiện của lòng yêu mến Thiên Chúa, là thước đo sự thánh thiện và là con đường dẫn tới ơn cứu độ.

Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu tiếp tục dạy cho các môn đệ biết tuân giữ Lề Luật cách đúng đắn. Việc tuân giữ Lề Luật không hệ tại trên mặt chữ, không dừng lại ở hình thức bên ngoài, nhưng cần phải đạt tới chiều sâu tâm hồn, đó chính là tình yêu. Khi nhắm đến điều này, Chúa Giêsu thể hiện đúng tư cách của Người đến để kiện toàn Lề Luật, đem Lề Luật về đúng ý định ban đầu của nó.

Cuộc sống con người luôn được bao phủ bởi rất nhiều quy tắc, luật lệ và nguyên lý. Có người bi quan coi các quy tắc, luật lệ như là một chướng ngại, giới hạn tự do. Họ cảm thấy khó chịu khi phải tuân giữ lề luật, nhưng thực ra lề luật nhằm bảo vệ con người.

Khuôn vàng thước ngọc, qua Môisen, Thiên Chúa ban cho dân Người, sẽ là chủ đề phụng vụ Lời Chúa hôm nay. Với Chúa Giêsu, ‘Môisen mới’, khuôn vàng thước ngọc đó được kiện toàn nơi chính con người Ngài; từ đó, Ngài trở nên mẫu mực cho tất cả những ai muốn mặc lấy ‘linh hồn mới’ của lề luật mà Ngài kiện toàn; ai nên giống Ngài, sẽ đạt đến ‘đỉnh cao của sự toàn thiện’.

Công chính theo Cựu ước thường được hiểu là tuân giữ lề luật. Ai giữ luật càng chi tiết, càng sít sao thì người ấy càng được coi là công chính. Nếu vậy, nói về sự công chính theo lề luật, khó ai có thể sánh bằng những người biệt phái và luật sỹ. Ấy vậy mà Chúa Giêsu còn đòi hỏi chúng ta, những môn đệ của Ngài phải công chính hơn cả các biệt phải và luật sỹ. “Công chính hơn” ở đây phải được hiểu như thế nào đây?

Đọc Tân Ước, chúng ta thấy Chúa Giêsu và những người tin theo Ngài luôn có những cách hành xử khác thường, thậm chí xem ra vi phạm cả lề luật, phong tục tập quán, truyền thống của tiền nhân. Ngài hành xử như thế và muốn các môn đệ làm vậy không phải vì muốn phá cách, làm khác người, để gây sự chú ý.

Trong đoạn Tin Mừng hôm nay, thánh Máccô cho biết khi Chúa Giêsu đang rao giảng ở miền Galilê, thì có một người cùi xuất hiện, mình đầy lở loét, đau đớn, hôi thối. Thời đó, ai bị phong cùi thì bị loại ra khỏi sinh hoạt xã hội và tôn giáo. Lề luật cũng cấm ngặt không ai được đụng chạm đến người phong, vì như thế là bị nhiễm uế.

Con Thiên Chúa đã đến làm người trong một gia đình nhân loại, được gọi là Thánh Gia mà Giáo Hội mừng kính vào Chúa Nhật đầu tiên sau Lễ Giáng Sinh. Các bài đọc trong Thánh Lễ hôm nay cho chúng ta thấy gương mẫu đức tin của tổ phụ Ápraham và vợ ông là bà Sara; mẫu gương đời sống Thánh Gia trong việc tuân giữ lề luật của Thiên Chúa, trong việc cầu nguyện và lòng tin yêu phó thác của Mẹ Maria và thánh cả Giuse.