Bản tính

Trong cuốn “Linh thao” của thánh Ignatiô Loyôla, thánh nhân có hướng dẫn suy niệm về hai cờ hiệu (étandard): cờ hiệu của Đức Kitô, vị chỉ huy tối cao - Chúa chúng ta; và cờ hiệu của Lucifer kẻ tử thù của bản tính loài người.

Theo chiết tự, “hiển linh” (epiphania) là tỏ lộ bản tính thần linh. Lễ Hiển Linh diễn tả ý nghĩa về việc Chúa Giêsu tỏ lộ bản tính thần linh của Ngài ra cho dân ngoại.

1. Cho Kẻ Đói Ăn: Trong con người chúng ta, tinh thần và vật chất không phải là hai bản tính được nối kết lại, nhưng, sự kết hợp của chúng tạo thành một bản tính duy nhất, mỗi linh hồn thiêng liêng được Chúa trực tiếp tạo dựng, chứ không phải do cha mẹ chúng ta sản sinh.

Bí tích Thánh Thể là một bảo chứng chắc chắn cho vinh quang Nước Trời sau này, cho việc Phục Sinh thân xác cát bụi của con người. Là con người, chúng ta cần lương thực trần thế để sống nhưng sự sống ấy cũng có giới hạn; là con Thiên Chúa, chúng ta cần được lương thực thần linh để sống và tồn tại mãi mãi. Nếu Đức Kitô chỉ là người thì thịt máu Ngài cũng chỉ là lương thực trần gian, song Đức Kitô còn là Thiên Chúa, và hai bản tính này không tách biệt nhau nên Thịt Máu Ngài cũng chính là sự sống thần linh.

Cuộc sống của con người nơi trần thế là một cuộc hành trình tiến về cội nguồn, là nhà Cha – quê hương đích thực của con người. Nhưng do hậu quả của tội, cộng với bản tính yếu đuối, con người dễ hướng chiều về điều xấu và hay lầm đường lạc lối, đôi khi không bao giờ tới được điểm đến cuối cùng.

Thánh Luca được mệnh danh là “văn sĩ ca tụng lòng nhân từ và khoan dung của Đức Kitô”. Ngài luôn lấy làm cảm kích về bản tính nhân loại tuyệt vời của một Thiên Chúa tỏ ra xao xuyến trước tình cảnh của một người mẹ vừa mất đứa con trai duy nhất;

Hôm nay, chúng ta cùng với Giáo hội hân hoan, long trọng mừng lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống. Chúa Thánh Thần là Ngôi thứ Ba, bởi Chúa Cha và Chúa Con mà ra, Ngài là Thiên Chúa Thật, cùng một bản tính và một quyền năng như hai ngôi cực trọng ấy.

Khổng Tử trong bộ Tam Tự kinh có câu: “Nhân chi sơ, tính bản thiện”, có nghĩa là con người sinh ra vốn có bản tính thiện và tốt lành. Tuy nhiên, Tuân Tử về sau không đồng ý với tư tưởng này, nên nói: “Nhân chi sơ, tính bản ác” có nghĩa là con người sinh ra vốn có bản tính độc ác.

“Tôi chỉ thực sự là người nếu tôi sống với anh em tôi, không phải ai xa lạ mà là người đang sống quanh tôi, thế giới này không ai là một hòn đảo…”. Lời bài hát “Không ai là một hòn đảo” này cho ta thấy bản tính của con người. Quả thực, tự bản tính con người là một bản thể có tính xã hội, con người được Thiên Chúa tạo dựng để sống cộng đoàn, sống tương giao, và không ai có thể tự mình hoàn tất những mục đích của Thiên Chúa.

Hành động đi liền với bản tính. Các cử chỉ, hành động của con người thể hiện bản tính riêng biệt của từng người. Tin Mừng ngày lễ thánh Gioan Tẩy Giả bị trảm quyết hôm nay cho chúng ta thấy 3 con người riêng biệt dựa trên với những hành động của họ.

Hằng năm cứ đến ngày lễ kính thánh Giacôbê tông đồ, Giáo Hội lại cho chúng ta nghe bài Tin Mừng kể câu chuyện thánh Giacôbê và Gioan xúi mẹ “đi đêm” với Chúa Giêsu để có được quyền cao chức trọng. Kể câu chuyện này không phải để nói xấu các ngài mà nói lên bản tính ham mê quyền lực của con người, và điều quan trọng nữa là từ những con người như thế lại có thể biến đổi trở thành những thánh nhân bằng con đường khiêm tốn phục vụ và hiến mạng sống mình vì Chúa và tha nhân.

Chúa Giêsu vì yêu thương nhân loại tội lỗi, đã vâng lời Chúa Cha xuống thế làm người để cứu độ nhân loại. Vì thế, khi xuống thế làm người, Chúa Giêsu mang trong mình hai bản tính: bản tính Thiên Chúa và bản tính con người. Thánh Mát-thêu qua bài Tin Mừng hôm nay đã nói lên nguồn gốc thiên tính của Chúa Giêsu và nhân tính của Người.

Trước khi đưa ra giáo huấn mới, Ngài chỉ cho thấy lề luật cũ đã dạy gì. Và sau mỗi điều luật cũ, Ngài lại chỉ dạy về giáo huấn mới. Nếu luật cũ là sự công bằng mắt đền mắt, răng đền răng; thì giáo huấn mới lại là hãy yêu thương và đừng chống cự những ai bắt bớ mình. Một nền giáo huấn dường như đi ngược lại với bản tính cư xử tự nhiên của con người.

Đối diện với sự thật, một vấn đề luôn khó đối với bản tính tự nhiên của con người, nhất là khi sự thật ấy làm cho người ta cảm thấy đau đớn, chua chát, mất mát và xấu hổ, chúng ta cần sự can đảm và đôi khi cần ra khỏi chính mình. Tuy nhiên, khi có đủ can đảm để đối diện với sự thật và sống theo sự thật, con người sẽ cảm thấy mình được giải thoát và được tự do: “sự thật sẽ giải thoát anh em” (Ga 8,32).

Kể từ khi được thành lập “Giáo hội Công giáo đã hoạt động tích cực trong lĩnh vực phục vụ bệnh nhân, người đau yếu và cả người qua đời. Vì một lý tưởng cao đẹp này mà Giáo hội đã tận tâm để hành động mang tính xây dựng và nâng cao phẩm cách vốn có nơi bản tính nhân loại. ‘Cũng những lý do ấy’ các y tá Công giáo đang làm việc tại các bệnh viện rải rác trên khắp Ấn Độ được coi như ‘những vị thần hộ mệnh - guardians of life’ chống lại ‘văn hóa sự chết’”.

Ngoài lý do giải thích là việc tốt cần phải thi hành ngay tức khắc, các tác giả Tin mừng nhất lãm cho thấy quan điểm của Đức Giêsu về ngày Sabbat rất rõ ràng : ngày này được làm ra là vì con người chứ không phải con người giữ ngày này một cách cứng nhắc ( x. Mc 2, 27) ; hơn nữa vì chính Ngài mang bản tính Thiên Chúa nên hoàn toàn có quyền trên ngày này (x. Mt 12, 8).