Trí tuệ nhân tạo Magisterium AI- Huấn Quyền AI: Đột phá mới cho Giáo hội?

Thứ bảy - 25/11/2023 22:43 235

THÀNH VATICAN - Doanh nhân người Mỹ Matthew Sanders cho biết dự án trí tuệ nhân tạo mà công ty của ông thực hiện "có thể là một bước đột phá" cho Giáo hội Công giáo.

"Mục tiêu cốt lõi của chúng tôi là đưa những hiểu biết và giáo huấn của Giáo hội đến với bất cứ ai trên thế giới, trên bất kỳ thiết bị nào, bằng ngôn ngữ bản địa của họ", Sanders, người sáng lập và CEO của Longbeard, một công ty phần mềm có trụ sở tại Mỹ, đã tạo ra Magisterium AI, một hệ thống dữ liệu đang phát triển bao gồm các tài liệu của Giáo hội và các thuật toán nhằm mục đích làm cho giáo huấn của Giáo hội tiếp cận được nhiều người hơn bao giờ hết.

Hiện vẫn còn trong giai đoạn thử nghiệm, ông Sanders nói với tờ Register rằng Magisterium AI nhắm chủ yếu đến các nhà đào tạo và những người giảng dạy đức tin, giúp linh mục làm phong phú thêm bài giảng, tạo điều kiện thuận lợi cho các lớp giáo lý và hỗ trợ phụ huynh trong việc dạy giáo lý cho con cái.

Có thể là hình ảnh về 1 người

Trong số các dịch vụ của mình, những người sáng tạo Magisterium AI cho biết nó có thể trả lời "bất kỳ câu hỏi nào" về giáo huấn, thực hành hay các chủ đề khác của Giáo hội, giúp "giải thích các khái niệm phức tạp về thần học, triết học và lịch sử bằng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu". Nó cũng có thể "cung cấp thông tin bối cảnh" về lịch sử Giáo hội, "giúp người dùng hiểu tại sao Giáo hội dạy những điều đó", cũng như tạo ra những suy tư thần học, tóm tắt các văn kiện Giáo hội và được sử dụng để tạo tài nguyên giáo dục.

Câu hỏi và câu trả lời cũng có thể được đưa ra bằng nhiều ngôn ngữ, bao gồm tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Đức, và ông Sanders cho biết họ có kế hoạch xây dựng một cộng đồng người dùng nơi mọi người có thể “bình chọn các tính năng mới và đưa ra gợi ý về các tài liệu để huấn luyện AI”.

Kế hoạch đầy tham vọng nhất của công ty là đưa toàn bộ thư viện của Viện Giáo hoàng về Đông Phương bằng cách số hóa nội dung và sau đó thêm các tài liệu vào cơ sở dữ liệu của họ, cho phép AI "được huấn luyện trên kho dữ liệu này" và từ đó làm cho các nguồn tài nguyên đó phổ cập hơn bao giờ hết. Sanders ví điều này sẽ tương tự như "một nền tảng sách của Google để truy cập các tác phẩm thần học và triết học". Họ cũng hợp tác với Học viện Công nghệ Massachusetts để cải thiện dịch vụ tốt hơn nữa.

"Đây là một cơ hội to lớn để cung cấp sự khôn ngoan và kiến thức chứa đựng trong thư viện độc đáo này cho tất cả mọi người," Sanders nói. "Chúng tôi có kế hoạch hợp tác với thêm các trường đại học giáo hoàng trong tương lai gần."

Cha Michael Baggot, giáo sư giảng dạy về đạo đức học tại Đại học Pontifical Regina Apostolorum ở Rôma và là người hợp tác trong dự án, nói với Register rằng ngài tin chắc "nhiều người sẽ thấy hình thức hỏi-đáp hấp dẫn và đánh giá cao những câu trả lời súc tích."

Một cố vấn khác cho dự án, Andreas Widmer, giám đốc Trung tâm Ciocca về Doanh nghiệp dựa trên Nguyên tắc Arthur & Carlyse tại Trường Kinh doanh Busch của Đại học Công giáo Hoa Kỳ, nói với Register rằng ông "rất vui" khi tham gia cùng Sanders trong việc hỗ trợ một "nỗ lực đáng giá" như vậy và cho biết "các khả năng của dự án là vô tận".

Là một cựu Vệ binh Thụy Sĩ, Widmer cho biết gần đây ông đã yêu cầu nên có chương trình tạo về Giáo huấn Xã hội Công giáo để dạy cho các độ tuổi khác nhau.

"Thú vị lắm khi thấy nó thích nghi cho các nhóm tuổi khác nhau như thế nào," ông nói. "Trong khi các chủ đề vẫn giữ nguyên, những ví dụ nó đưa ra để giải thích các nguyên tắc khác nhau thì đáng kinh ngạc về sự phù hợp."

Vẫn còn nhiều việc phải làm

Nhưng Sanders thừa nhận rằng Magisterium AI vẫn còn rất nhiều việc phải làm trước khi hoàn toàn có thể hoạt động được, và một trong những điểm tập trung chính là tạo ra một cơ sở kiến thức hoàn chỉnh về giáo huấn của Giáo hội. Hiện các lập trình viên đang tải lên 20 tài liệu mỗi ngày, Sanders nói, nhưng ông thêm: "Chúng tôi vẫn còn một chặng đường dài phía trước."

Một trong những lĩnh vực đòi hỏi nhiều dữ liệu đầu vào hơn là luật giáo hội. Sanders cho biết công ty của ông có kế hoạch chèn các chú giải về Bộ Giáo luật và tải lên các luật lệ của Giáo hội Đông phương. "Hiện tại nó vẫn chưa hữu ích lắm," ông nói, "nhưng nó sẽ cực kỳ tích cực."

Ngoài ra, ông nói cách thức hoạt động của trí tuệ nhân tạo cũng cần được cải thiện, đặc biệt là trong khía cạnh " thể hiện sự tinh tế, chi tiết nhỏ ". Cách nó "chuẩn bị bài giảng có thể hơi thô," Sanders nói, thêm rằng nó "rất tốt trong việc kết hợp giáo huấn của Giáo hội để tạo nên bài giảng".

Một vấn đề khác là làm thế nào AI có thể xử lý các tranh chấp ngày càng gia tăng về giáo quyền, hoặc những thay đổi có thể xảy ra đối với Sách Giáo lý của Giáo hội Công giáo. Sanders nhấn mạnh rằng ông và nhóm của mình "theo dõi cẩn thận các trang web của Bộ Giáo lý Đức tin", tìm kiếm "bất kỳ sắc lệnh hoặc tuyên bố tín lý mới nào" và ưu tiên chúng để tải lên cơ sở kiến thức của họ. Ông nói thêm rằng " Một văn kiện được ban hành 60 năm trước có thể có tính chất quyền giáo huấn, nhưng nếu có một văn kiện mới hơn được đưa ra và cập nhật một giáo luật hoặc sự hiểu biết về tín lý, thì văn kiện mới đó sẽ được ưu tiên áp dụng."

"Hiện tại nó vẫn chưa hoạt động tốt lắm, và đây là một lĩnh vực mà chúng tôi muốn cải thiện," ông nói. "Trong phiên bản AI tiếp theo, nó sẽ trở nên tốt hơn về khía cạnh này."

Những quan ngại chung xung quanh AI đã được ghi nhận rộng rãi, đặc biệt là trong lĩnh vực học thuật và nghiên cứu. Một trong số đó liên quan đến độ chính xác của dữ liệu và AI có thể dễ bị nhầm lẫn, cuối cùng có thể xuất hiện trong các bài báo nghiên cứu.

Nhưng những người sáng tạo ra Magisterium AI cho rằng nó hoạt động khác một chút so với các chương trình AI lớn khác như ChatGPT và Google Bard, những AI đã nhận được đánh giá đa chiều trong giới học thuật, ở chỗ thông tin của nó bị giới hạn ở dữ liệu chính thống của Giáo hội.

Cha Baggot nói rằng không giống các chương trình AI tạo sinh cao cấp khác, Magisterium AI dựa trên một "cơ sở dữ liệu hạn chế các tài liệu chính thức của Giáo hội" khiến nó "ít bị lỗi hoặc đưa ra phản hồi sai lệch dựa trên các nguồn không đáng tin cậy hơn". Bằng cách bao gồm các tham chiếu và liên kết đến các tài liệu chính thức của Giáo hội, cha nói chương trình cho phép người dùng đọc các tài liệu gốc.

Tuy nhiên, chacảnh báo rằng "vì bất kỳ hệ thống AI sinh ra nào cũng có thể có ‘ảo giác’ [một thuật ngữ AI cho việc tạo ra thông tin sai lệch], người dùng luôn nên tham khảo các tài liệu gốc để tránh nhầm lẫn."

AI thường bị coi thường trong giới học thuật, chủ yếu vì nó có xu hướng chống lại yêu cầu đối với sinh viên phải nắm vững bản chất của một vấn đề và hiểu được ý nghĩa của các thuật ngữ của một môn học cụ thể. Nó cũng có thể ngăn cản việc tham gia vào tư duy phản biện, và nói chung là làm đồng nhất tư tưởng, do đó thực sự hạ thấp các tiêu chuẩn trong giáo dục. Hơn nữa, AI có thể dễ dàng bị sử dụng để đạo văn (và khó phát hiện hơn), và ngăn cản người dùng khỏi nghiên cứu các tài liệu thực tế.

Một học giả, người muốn giấu tên, nói với Register rằng ông lo ngại Magisterium AI có thể khiến việc thuyết giảng có vẻ "giống như thủ tục hành chính", sản xuất các bài giảng sơ sài mà không dựa trên kinh nghiệm sống của chính người giảng, và nói chung trong nghiên cứu, nó sẽ "không tránh khỏi thiên vị các tài liệu hiện đại" vì nhiều tài liệu cổ xưa hơn, bao gồm nhiều bản Latinh, sẽ không có trong cơ sở dữ liệu.

Trả lời các lo ngại về AI

Cha David Nazar, Viện trưởng Viện Giáo hoàng về Phương Đông, nói AI chắc chắn là "một lĩnh vực phức tạp" nhưng cha thêm rằng "những lo ngại này không mới", đặc biệt là về đạo văn, và cha đề cập đến một số nhà lãnh đạo thế giới đã đạo văn trước thời kỳ máy tính hóa và số hóa.

Cha nói rằng tại Viện Giáo hoàng về Phương Đông, các giáo sư "am hiểu lĩnh vực của mình thường phát hiện ra một văn bản không đáng tin trong một luận văn", cũng như hiểu rõ năng lực của sinh viên. Bản thân các sinh viên cũng phải bảo vệ suy nghĩ của mình trong các buổi bảo vệ bằng vấn đáp, cha nói thêm, vì vậy việc sử dụng tài liệu AI trong bài tập sẽ đánh bại mục đích của họ khi trở thành sinh viên ở đó.

Đối với các lo ngại khác liên quan đến AI, Cha Nazar cho biết người dùng cần được "khuyến khích sử dụng công cụ này một cách tôn trọng và sáng tạo, nói cách khác, để sử dụng nó vì lợi ích chung", và rằng các phương tiện hỗ trợ giảng dạy, cả cũ và mới, thường luôn cải thiện nó. "Mọi người biết một bài giảng hay," cha nói. "Những bài giảng sơ sài chỉ làm cho hàng ghế nhà thờ trống dần, điều mà không ai thực sự muốn."

Widmer đã phủ nhận những lo ngại về công nghệ như vậy, nói rằng AI thực chất là những gì được gọi là "Các mô hình ngôn ngữ lớn" (LLMs) chứ không phải bất cứ điều gì đáng sợ như " HAL 9000 là một máy tính trí tuệ nhân tạo nổi tiếng trong bộ phim khoa học viễn tưởng kinh điển năm 1968 "2001: A Space Odyssey" của đạo diễn Stanley Kubrick ", và hiệu quả thực sự của nó chỉ tốt như dữ liệu đầu vào. "Như câu nói, đầu ra chỉ có thể tốt như đầu vào," ông nói, nhưng ông tin rằng nó sẽ làm cho nhiều khía cạnh của công việc nghiên cứu trong Giáo hội nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Những gì nó cần, theo Widmer, là những cá nhân có thể hiểu được dữ liệu và sử dụng "quyền tự chủ của họ để áp dụng nó, truyền đạt nó cho người khác" và do đó cho phép mọi người "tập trung nhiều hơn vào những gì chúng ta làm tốt nhất: trở thành những người sáng tạo".

Ông nói thêm: “Đó là điều con người làm, bởi vì chúng ta được tạo ra theo hình ảnh và giống như Đấng Tạo Hóa. Tôi không thấy điều đó bao giờ biến mất."

Tác giả: Duc Trung Vu, CSsR chuyển ngữ