Thánh Inhaxio: Người môn đệ can đảm của Chúa Kitô

Lời Chúa trong Tin Mừng Lu-ca hôm nay vang vọng như một tiếng gọi khẩn thiết, một lời mời gọi đầy thách thức từ chính Đức Giê-su: “Ai đến với tôi mà không dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh em, chị em, và cả mạng sống mình nữa, thì không thể làm môn đệ tôi được. Ai không vác thập giá mình mà đi theo tôi, thì không thể làm môn đệ tôi được.” Đây không phải là một lời mời gọi dễ dàng, không phải là một con đường trải hoa hồng, mà là một lời kêu gọi từ bỏ, một lời thách thức đến tận cùng căn tính và những ràng buộc sâu xa nhất của con người. Chúa Giê-su không ngừng nhắc nhở chúng ta về sự cần thiết của việc “tính toán phí tổn” trước khi dấn thân vào hành trình theo Ngài, như người muốn xây tháp phải tính toán chi phí, hay vị vua ra trận phải cân nhắc lực lượng. Tất cả đều hướng đến một chân lý cốt lõi: làm môn đệ Chúa Ki-tô đòi hỏi một sự từ bỏ triệt để, một sự dấn thân không điều kiện.

Giữa những lời lẽ mạnh mẽ ấy của Tin Mừng, chúng ta cùng nhau chiêm ngắm cuộc đời của một vị thánh vĩ đại, một người đã sống trọn vẹn lời mời gọi từ bỏ và vác thập giá theo Chúa: Thánh I-nha-xi-ô Lôi-ô-la. Cuộc đời của ngài là một minh chứng sống động cho thấy lời Chúa Giê-su không chỉ là lý thuyết suông, mà là một con đường khả thi, một lời hứa biến đổi tận căn những ai dám đón nhận.

I-nha-xi-ô Lôi-ô-la, sinh năm 1491, xuất thân từ một gia đình quý tộc Tây Ban Nha, mang trong mình dòng máu kỵ sĩ và khát vọng vinh quang trần thế. Ngài mơ ước trở thành một binh sĩ lẫy lừng, một hiệp sĩ hào hoa, và kết hôn với một phụ nữ xinh đẹp. Cuộc đời ngài dường như đã được định sẵn cho những danh vọng, quyền lực, và những thú vui phù phiếm của thế gian. Ngài đã đạt được một phần vinh dự ấy khi chiến đấu dũng cảm trong trận Pamplôna. Thế nhưng, chính vết thương từ viên đạn đại bác đã trở thành điểm khởi đầu cho một hành trình hoàn toàn mới, một cuộc biến đổi từ sâu thẳm tâm hồn. Nằm bất động trên giường bệnh tại lâu đài Lôi-ô-la, ngài buộc phải đối diện với chính mình, với những giới hạn của thân phận con người và sự phù du của mọi vinh quang trần thế.

Trong những tháng ngày nằm liệt giường, Inhaxiô Lôi-ô-la đã xin mượn sách để đọc. Tâm trí ngài vốn quen với những câu chuyện hiệp sĩ hào hùng, những cuộc phiêu lưu đầy kịch tính. Nhưng thay vì những cuốn sách ấy, người ta chỉ có sẵn những truyện về Chúa Giê-su và gương các thánh. Trong sự tẻ nhạt của bệnh tật, ngài đành đọc đỡ. Và rồi, điều kỳ diệu đã xảy ra. Những câu chuyện về cuộc đời Chúa Ki-tô, về sự hy sinh cao cả của các thánh, về tình yêu Thiên Chúa đã dần dần thấm sâu vào tâm hồn ngài, đánh thức một khát vọng mới mẻ, mãnh liệt hơn bất kỳ vinh quang trần thế nào. Ngài tự nhủ: “Các vị thánh nam và thánh nữ này cũng giống như tôi, vậy sao tôi không thể làm được những gì họ đã làm nhỉ?” Câu hỏi ấy đã trở thành tia sáng soi rọi tâm hồn ngài, mở ra một chân trời mới của ý nghĩa và mục đích cuộc đời. Mọi vinh quang mà ngài từng ao ước giờ đây trở nên vô nghĩa, nhạt nhòa trước vẻ đẹp của sự thánh thiện và tình yêu Thiên Chúa. Từ đó, Inhaxiô Lôi-ô-la bắt đầu noi gương các vị thánh, dấn thân vào con đường cầu nguyện, đền tội và làm việc bác ái. Đây chính là sự từ bỏ đầu tiên, sự từ bỏ những ảo ảnh của thế gian để hướng về Chân-Thiện-Mỹ đích thực.

Khi lành bệnh, I-nha-xi-ô Lôi-ô-la đã thực hiện một hành động mang tính biểu tượng sâu sắc tại Monsơrat. Ngài đặt thanh gươm của mình, biểu tượng của cuộc đời binh nghiệp và danh vọng trần thế, trước một bàn thờ Đức Mẹ. Rồi ngài bố thí bộ đồ sang trọng của mình cho một người hành khất nghèo khó, khoác lên mình tấm áo thô sơ của người hành hương. Hành động này không chỉ là một cử chỉ bên ngoài, mà là một lời tuyên bố nội tâm về sự từ bỏ hoàn toàn những gì mình từng có, từng là, để bắt đầu một cuộc đời mới, hoàn toàn dâng hiến cho Thiên Chúa. Sau đó, ngài đã lưu lại Manresa hai năm (1522-1523) để tĩnh tâm và cầu nguyện. Đó là khoảng thời gian ngài được Thiên Chúa huấn luyện, được mặc khải sâu sắc về con đường thiêng liêng, và đặt nền móng cho Linh Thao nổi tiếng sau này. Ngài đã sống trong sự nghèo khó, khổ chế, và cầu nguyện liên lỉ, vác thập giá của sự từ bỏ bản thân để bước theo Chúa.

Với ước mơ trở thành linh mục, I-nha-xi-ô Lôi-ô-la, ở tuổi 33, đã quyết định ghi danh học văn phạm tại Barxêlôna. Đây là một quyết định đầy khiêm nhường và can đảm. Một người đàn ông trưởng thành, từng là binh sĩ, giờ đây phải ngồi học cùng những đứa trẻ kém mình rất nhiều tuổi, chấp nhận những lời chế nhạo và mắng nhiếc. Ngài đã “ngồi xuống tính toán phí tổn” một cách kỹ lưỡng. Ngài biết rằng để xây dựng “cây tháp” sứ vụ linh mục, ngài cần nền tảng kiến thức vững chắc. Dù khó khăn, dù bị cười chê, ngài vẫn kiên trì, bởi ngài hiểu rõ mục đích cao cả của mình. Lòng kiên nhẫn và sự quyết tâm của ngài là minh chứng cho việc ngài đã sẵn sàng trả giá cho ơn gọi thiêng liêng. Suốt thời gian này, ngài không chỉ học tập mà còn cố gắng dạy bảo và khuyến khích người khác cầu nguyện, chia sẻ ánh sáng mà ngài đã nhận được.

Chính vì nhiệt huyết ấy, I-nha-xi-ô Lôi-ô-la đã bị nghi ngờ là lạc giáo và bị giam tù một thời gian. Đây là một thử thách lớn, một “cuộc chiến” mà ngài phải đối mặt. Nhưng ngài không hề nao núng. Lời tuyên bố của ngài vang vọng như một tiếng sấm: “Cả thành phố này không chứa nổi nhiều dây xích như tôi ao ước được đeo mang vì tình yêu Chúa Giê-su!” Lời nói ấy cho thấy một tâm hồn hoàn toàn tự do, không bị xiềng xích bởi nỗi sợ hãi hay sự bắt bớ. Ngài đã “bàn tính” kỹ lưỡng và nhận ra rằng với “một vạn quân” là tình yêu Chúa Giê-su, ngài có thể “đương đầu với đối phương dẫn hai vạn quân tiến đánh mình.” Ngài không cầu hòa, mà sẵn sàng chiến đấu, bởi ngài biết mình có sức mạnh từ Thiên Chúa. Cuộc đời ngài là một minh chứng cho thấy khi ta từ bỏ mọi sự vì Chúa, ta sẽ nhận được sức mạnh phi thường để vượt qua mọi thử thách.

Sau khi được xử vô tội và phóng thích, I-nha-xi-ô Lôi-ô-la tiếp tục hành trình học vấn tại Paris, trau dồi Latinh và học triết học. Ngài tốt nghiệp đại học Paris ở tuổi 43, một lần nữa cho thấy sự kiên trì và khát khao tri thức để phục vụ Thiên Chúa. Vào năm 1534, cùng với sáu anh em sinh viên khác, I-nha-xi-ô đã tuyên các lời khấn dòng, đặt nền móng cho Dòng Tên, hay còn gọi là Dòng Chúa Giê-su. Các ngài đoan hứa sẽ phục vụ Thiên Chúa qua việc vâng phục Đức Thánh Cha cách trọn hảo. Đây là một lời cam kết triệt để, một sự từ bỏ ý riêng để hoàn toàn đặt mình dưới sự hướng dẫn của Giáo hội, vì sứ vụ truyền giáo. Năm 1540, Đức Thánh Cha chính thức ký sắc lệnh châu phê hiến pháp của hội dòng, mở ra một trang sử mới cho Giáo hội.

Dòng Tên, dưới sự lãnh đạo của Thánh I-nha-xi-ô, đã phát triển mạnh mẽ. Trước lúc ngài qua đời vào ngày 31 tháng Bảy năm 1556 tại Rôma, số tu sĩ dòng Tên đã lên tới 1000. Các ngài đảm nhận công tác dạy học và truyền giáo, mang ánh sáng Tin Mừng đến khắp nơi trên thế giới. Đây chính là thành quả của việc “xây xong cây tháp” mà I-nha-xi-ô đã khởi công với lòng quyết tâm và sự từ bỏ triệt để. Cuộc đời ngài là một bài ca về sự vâng phục, về lòng nhiệt thành tông đồ, và về tình yêu vô bờ bến dành cho Thiên Chúa. Lời cầu nguyện của ngài: “Lạy Chúa, xin ban cho con tình yêu và ân sủng của Ngài, và như thế là đủ cho con!” đã trở thành kim chỉ nam cho đời sống thiêng liêng của ngài và của toàn Dòng Tên. Đó là lời cầu nguyện của một tâm hồn đã hoàn toàn từ bỏ mọi sự, chỉ khao khát duy nhất tình yêu và ân sủng của Thiên Chúa.

Thánh I-nha-xi-ô Lôi-ô-la đã được Đức Thánh Cha Grêgôriô XV tôn lên bậc hiển thánh vào năm 1622. Cuộc đời ngài là một tấm gương sáng chói về việc sống trọn vẹn lời mời gọi của Chúa Giê-su trong Tin Mừng hôm nay. Ngài đã thực sự “dứt bỏ” mọi sự: dứt bỏ danh vọng, dứt bỏ cuộc đời binh nghiệp, dứt bỏ ý riêng, và cả mạng sống mình để hoàn toàn thuộc về Chúa. Ngài đã “vác thập giá mình” qua những khổ đau thể xác, những thử thách tinh thần, những sự nghi ngờ và bắt bớ, tất cả vì tình yêu Chúa Ki-tô. Ngài đã “tính toán phí tổn” một cách cẩn trọng, không phải bằng tiền bạc hay quân lực, mà bằng sự từ bỏ triệt để và lòng tin tưởng tuyệt đối vào Thiên Chúa.

Anh chị em thân mến, cuộc đời Thánh I-nha-xi-ô Lôi-ô-la là một lời nhắc nhở mạnh mẽ cho mỗi người chúng ta về ý nghĩa sâu xa của việc làm môn đệ Chúa Ki-tô. Trong một thế giới đầy rẫy những cám dỗ về danh vọng, tiền bạc, và quyền lực, lời mời gọi từ bỏ của Chúa Giê-su dường như đi ngược lại với mọi xu hướng. Nhưng chính trong sự từ bỏ ấy, chúng ta mới tìm thấy sự tự do đích thực, sự bình an nội tâm, và niềm vui trọn vẹn.

Chúng ta, những người đang sống trong thế kỷ XXI, có thể học được gì từ Thánh I-nha-xi-ô? Đó là bài học về sự biến đổi, về lòng can đảm dám từ bỏ những gì không thuộc về Chúa để theo Ngài. Đó là bài học về sự kiên trì trong học hỏi và phục vụ, ngay cả khi gặp khó khăn hay bị chế nhạo. Đó là bài học về sự vâng phục và lòng nhiệt thành tông đồ, sẵn sàng dấn thân vào sứ vụ của Giáo hội, mang Tin Mừng đến cho mọi người.

Thánh I-nha-xi-ô Lôi-ô-la đã đọc nhiều truyện về gương Chúa Giê-su và các thánh. Những cuốn sách ấy đã giúp ngài có một nhận thức sâu xa về Chúa Giê-su, Mẹ Ma-ri-a và Giáo hội. Trong cuộc sống bận rộn ngày nay, chúng ta cũng hãy dành thời gian để đọc và suy gẫm Lời Chúa, đọc gương các thánh. Bởi lẽ, chính qua những câu chuyện ấy, chúng ta sẽ tìm thấy nguồn nghị lực, nguồn cảm hứng để trở nên những môn đệ quảng đại của Đức Chúa Giê-su, những người dám từ bỏ tất cả để theo Ngài, vác thập giá mình mỗi ngày, và sống trọn vẹn ơn gọi làm con cái Chúa.

Nguyện xin Thánh I-nha-xi-ô Lôi-ô-la chuyển cầu cho chúng ta, để mỗi người chúng ta biết lắng nghe tiếng Chúa, dám từ bỏ những gì cản trở chúng ta đến với Ngài, và sống một cuộc đời trọn vẹn dâng hiến cho vinh quang Thiên Chúa và phần rỗi các linh hồn. A-men.