Tối ngày 19 tháng Mười vừa qua, Thượng Hội đồng Giám mục Kỳ thứ XVI đã cầu nguyện cho những người di dân và tị nạn bị thiệt mạng trên đường đi tìm tự do và cuộc sống tốt đẹp hơn.

Buổi cầu nguyện diễn ra trước bức tượng tên là “Các thiên thần không được biết đến”, diễn tả những người di dân và tị nạn, thuộc mọi lứa tuổi, có các thiên thần ở giữa họ dẫn đường”. Họ bị thiệt mạng, hoặc được sống sót nhờ phẩm giá và các quyền của họ được nhìn nhận.

Hàng trăm tham dự viên của Thượng Hội đồng, dưới sự hướng dẫn của Đức Thánh cha Phanxicô đã cử hành buổi suy tư và cầu nguyện này, đi từ dụ ngôn người Samaritano nhân lành, dừng lại trước những nguy hiểm của những con đường di dân mới, qua sa mạc, rừng cây, sông ngòi và biển khơi.

Ngỏ lời trong dịp này, Đức Thánh cha nói: “Có bao nhiêu anh chị em chúng ta ngày nay đang ở trong cùng hoàn cảnh của người đi đường trong dụ ngôn? Biết bao nhiêu người! Bao nhiêu người bị cướp bóc lột, bị đánh đập dọc đường? Họ ra đi, bị những kẻ buôn người vô lương tâm lường gạt. Rồi họ bị bán đi như món hàng. Họ bị bắt cóc, cầm tù, bóc lột và bị biến thành nô lệ. Họ bị hạ nhục, tra tấn, hãm hiếp, bạo hành. Và bao nhiêu người chết mà không bao giờ tới đích. Những con đường di cư thời nay đầy những người nam nữ bị thương và bị bỏ mặc dở sống dở chết, bị các anh chị em bỏ rơi, và tiếng kêu đau thương của họ vọng lên trước mặt Thiên Chúa. Nhiều khi họ là những người trốn chạy chiến tranh và khủng bố, như chúng ta đang buồn bã thấy trong những ngày này”.

Ngày hôm nay cũng như thời người Samaritano nhân lành, “có người thấy nhưng bỏ qua. Chắc chắn là họ có lý do để tự biện minh, trong thực tế, họ hành động vì ích kỷ, dửng dưng, sợ hãi”.

Trái lại, Tin mừng nói gì? Có một người thấy người bị thương ấy và động lòng thương (v.33). Đây là chìa khóa. Và lòng cảm thương là dấu vết của Thiên Chúa trong tâm hồn chúng ta. Lối sống của Chúa là gần gũi, cảm thương và dịu dàng... Lòng cảm thương là chìa khóa đánh dấu khúc quanh, với hoa trái là tình huynh đệ.

Và Đức Thánh cha kết luận rằng: “Như người Samaritano nhân lành, chúng ta được kêu gọi trở nên tha nhân của những người lữ hành ngày nay, để cứu mạng của họ, chăm sóc các vết thương và thoa dịu đau khổ của họ. Rất tiếc là đối với nhiều người, thật là quá trễ, và chỉ còn khóc thương trên nấm mộ của họ, nếu họ có mộ phần, hoặc Địa Trung Hải trở thành mộ của họ. Nhưng Chúa biết khuôn mặt của mỗi người, Ngài không quên họ”.

Đức Thánh cha nói thêm rằng: Người Samaritano nhân lành, khi cứu giúp người bộ hành bị thương, thi hành bốn hành động tóm tắt công việc đối với người di dân, đó là đón tiếp, bảo vệ, thăng tiến và hội nhập. Cần đón tiếp người di dân, bảo vệ, thăng tiến và hội nhập họ. Như thế, di cư ngày nay, tuy là vấn đề, nhưng cũng là cơ may cho xã hội “bao gồm, đẹp đẽ và an bình hơn. Tất cả chúng ta cần dấn thân làm cho con đường an ninh hơn. Cần gia tăng nỗ lực bài trừ các mạng lưới bất lương, khai thác những giấc mơ của người di dân. Nhưng cũng cần chỉ ra những con đường chắc chắn hơn. Vì thế, cần dấn thân mở rộng những kênh, những con đường di cư hợp pháp”.

Các chính sách dân số và kinh tế phải đối thoại với các chính sách di dân, luôn đặt những người dễ bị tổn thương nhất ở trung tâm. Rồi cũng cần thăng tiến một lối tiếp cận chung và đồng trách nhiệm về việc quản lý làn sóng di cư, dường như sẽ gia tăng trong những năm tới đây.

Đức Thánh cha kết luận với lời thỉnh cầu mọi người hãy trở nên tha nhân của người di dân và tị nạn, đến gõ cửa nhà mình và mời gọi người dành một phút thinh lặng để tưởng niệm những người tị nạn và di dân bị thiệt mạng trên đường di cư.

(Vatican 19-10-2023)