Cùng Mẹ bước đi trong hy vọng

Chủ nhật - 07/12/2025 06:34 387

Lễ Đức Bà Khỏi Tội 2025
Cùng Mẹ bước đi trong hy vọng
St 3,9-15.20; Ep,3-6.11-12; Lc 1,26-38

Khi sứ thần truyền tin cho Đức Mẹ, đã chào mừng Ngài là “Đấng đầy ơn phúc” (kecharitome’ne, gratia plena, Lc 1,28). Điều này cho thấy Mẹ là “đấng toàn thánh”(panaghia), là cung điện được tuyển chọn để cưu mang Ngôi Lời Nhập Thể chí thánh.

Với tông hiến Ineffabilis Deus (Thiên Chúa khôn tả), Đức Pio IX, ngày 08/12/1854, đã tuyên tín rằng “Đức Trinh Nữ Maria, ngày từ khoảnh khắc đầu tiên khi được tượng thai, nhờ ân sủng và đặc ân vô song của Thiên Chúa Toàn Năng và dựa vào công nghiệp của Đức Giêsu Kitô, Đấng Cứu Độ nhân loại, được gìn giữ vô nhiễm khỏi mọi tỳ vết của nguyên tội” (DS 2803).

Đối với con dân Bùi Chu, ngày lễ Mẹ Vô Nhiễm, quen gọi là ngày “Lễ Khỏi Tội” là một ngày đại lễ, ngày hành hương về bên Mẹ tại Đền thánh Phú Nhai, để tri ân cảm tạ và để tiếp tục khấn dâng Giáo phận cho Đức Mẹ. Trong tâm khảm con dân Bùi Chu, ơn Mẹ giữ gìn con thuyền Giáo phận đáp lời khấn của Đức Cha thánh Vinh và Cha Chính Hòa, sẽ mãi là ơn trọng nghĩa dầy, muôn đời khắc ghi.

“Kính mừng Mẹ khiết trinh, vô nhiễm tội nguyên
Chân Đức Mẹ đã đạp nát tan đầu mưu con rắn
Chúng con đây hết lòng cậy trông Mẹ rất nhân lành
Mẹ bênh che Bùi Chu hằng vững lòng tin”
Chính vì thế, có người đã sánh ví Đền Thánh Phú Nhai với Lộ Đức bên Tây:
“Ôi ơn toàn xá bao la
Âu Tây Lộ Đức, nước nhà Phú Nhai!”

Trong Năm Thánh Hy Vọng 2025 này, chúng ta cùng chiêm ngưỡng Mẹ Vô Nhiễm như là Mẹ và là Mẫu Gương của Niềm Hy Vọng cho chúng ta.

Mẹ Vô Nhiễm – ngôi sao hy vọng

Mẹ là Ngôi Sao hy vọng vì Mẹ đã cưu mang và sinh hạ Đấng là Niềm Hy Vọng. Mẹ được ngợi khen vì đã tin vào Lời Chúa hứa (x. Lc 1,38.45). Niềm tin mãnh liệt ấy được diễn tả qua tiếng “xin vâng” (fiat), một tiếng thưa vâng đã khiến Mẹ phải từ bỏ tất cả những dự định riêng tư của mình để đi vào chương trình của Thiên Chúa. Vì tiếng “xin vâng” ấy, Mẹ đã phải đánh liều sự sống của mình. Chính nhờ đức tin Mẹ đã đáp lời sứ thần để thưa vâng, và “chốc ấy Ngôi Thứ Hai xuống thế làm người”. Mẹ trở thành người cưu mang và sinh hạ Đấng Cứu Thế, Niềm Hy Vọng của muôn dân.

Đồng thời, với tư cách là “Đấng đầy ơn sủng”, Mẹ còn luôn cầu bầu cho con cái Mẹ muôn vàn ân phúc. Truyền thống ca tụng rằng Mẹ là “Nữ Vương nhân lành, làm cho chúng con được sống, được vui, được cậy”, là “lẽ cậy trông”, là “Mẹ rất nhân từ… xưa nay chưa từng nghe có người nào chạy đến cùng Đức Mẹ mà Đức Mẹ từ bỏ chẳng nhận lời” (Kinh Hãy Nhớ). Quả thực, Mẹ là niềm hy vọng vì Mẹ luôn hiện diện bên các con cái của Mẹ, “vui buồn sướng khổ, Mẹ con cùng nhau chia sẻ” (Kinh Nữ Vương gia đình). Điều này đã được chứng minh qua dòng lịch sử, từ tiệc cưới Cana, đỉnh đồi Golgotha, lễ Hiện Xuống, với các linh địa Thánh Mẫu trên khắp thế giới: Guadalupe (1531, Mexico), La Vang (1798), Trà Kiệu (1885), Lộ Đức (1854), Fatima (1917)… và rồi Phú Nhai chứng tích của lời khấn dâng năm 1858.

Mẹ Vô Nhiễm - Niềm hy vọng cho Bùi Chu

Cuộc bách hại lên tới đỉnh điểm thời vua Tự Đức và phong trào Văn Thân. Trong thời kỳ 5 năm bách hại (1858-1862), tại Địa phận Trung (Bùi Chu) đã có 16.000 người chết vì đạo, trong đó có 2 giám mục và 38 linh mục, 10.000 người bị giam cầm hoặc lưu đầy, 100 làng Công giáo bị phá huỷ bình địa, 2000 họ đạo bị tịch thu, 100.000 người bị phân tháp… Chính trong bối cảnh khốc liệt cam go đó mà Đức Cha Vinh và Cha Chính Hoà đã khấn dâng Giáo Phận cho Đức Mẹ (1858):

“Nhớ xưa Giáo Hội nước nhà
Gặp cơn bách hại phong ba mịt mù
Bề trên Giáo Phận Bùi Chu
Khấn xin Đức Mẹ hộ phù bao dung
Nếu cho cấm cách cáo chung
Sẽ xây Đền Thánh kính dâng Mẹ hiền
Ít lâu lời khấn ứng liền
Chiếu vua Tự Đức ban quyền tự do”.

Và lời khấn đó đã thành sự thực, với ngôi Đền Thánh Phú Nhai, mới được nâng lên hàng Vương Cung Thánh Đường năm 2008, nhân dịp 150 năm khấn dâng Giáo phận cho Đức Mẹ:

“Giừ lời khấn hứa thuỷ chung
Bùi Chu xây dựng Thánh Đường Phú Nhai
Dâng lên Đức Nữ Trinh Thai
Trăm năm chứng tích khôn phai khôn mờ”.

(Hoàng Kim Chi Điện)

Vương cung thánh đường Phú Nhai với tổng diện tích 2160 m2, chiều dài 80m, chiều rộng 27m, chiều cao 30m, tháp cao 44 m, sừng sững hiên ngang như biểu tượng của lòng tri ân vút cao mà con cái Bùi Chu muốn dâng lên Mẹ. Đây cũng là chứng tích của tình thương mà Mẹ Maria luôn dành cho con cái Bùi Chu:

“Ôi ơn toàn xá bao la
Âu Tây Lộ Đức, Nước Nhà Phú Nhai”.

Mẹ niềm cậy trông – Maria, spes nostra

Ngày nay, trên mỗi con dấu của Giáo Phận đều có dòng chữ “Maria, spes nostra” (Mẹ Maria, niềm hy vọng của chúng con). Giáo phận Bùi Chu tiếp tục truyền thống sùng kính Đức Mẹ.

Quả thực, Giáo phận Bùi Chu có lòng sùng kính Đức Mẹ cách đặc biệt. Điều đó được thể hiện qua nhiều thực hành đạo đức trong Giáo phận. Trước hết, chúng ta thấy Quan thầy đệ nhất của Giáo phận là Đức Mẹ Vô Nhiễm. Thứ đến, 4/6 Hội Dòng phát sinh từ Giáo Phận nhận tước hiệu Đức Mẹ: Dòng Mẹ Đồng Công, Dòng Con Đức Mẹ Mân Côi, Dòng Thừa Sai Đức Mẹ Trinh Vương, Dòng Con Đức Mẹ Thăm Viếng. Bên cạnh đó, rất nhiều Hội đoàn hoặc Phong trào sùng kính Đức Mẹ, như Chủng viện Mẫu Tâm, Họ Mân Côi, Hội Con Đức Mẹ, Hội Áo Đức Bà Cát Minh, Hội Mẫu Tâm Công Chức, Hội Mẫu Tâm Học Sinh, Hội Mẫu Tâm Từ Thiện, Phong trào thực thi mệnh lệnh Fatima, Phong trào tôn Nữ Vương Gia đình, Phong trào đọc kinh liên gia đền tạ Đức Mẹ…; Tháng Hoa và Tháng Mân Côi cũng được tổ chức rất long trọng và sốt sắng tại Bùi Chu. Gần đây, chúng ta còn có Đại Chủng Viện Đức Mẹ Vô Nhiễm (2010) và Vương Cung Thánh Đường Phú Nhai với Quảng Trường Đức Mẹ Vô Nhiễm rộng mở cho con cái bốn phương về hành hương…

Một trong những thực hành đạo đức nổi bật về lòng sùng kính Đức Mẹ là việc lần hạt Mân Côi. Truyện kể rằng có những bà mẹ đi chợ đầu đội thúng, một tay bế con, một tay lần hạt… Hình ảnh đó như là một hình ảnh tiêu biểu của một lòng đạo gắn liền với cuộc sống, kinh nguyện và cuộc sống gắn bó với nhau như tay trái tay phải, như hình với bóng… và như thế, cuộc sống thành chuỗi cầu kinh, kinh cầu thành hơi thở cuộc sống, đi vào nhịp điệu cuộc sống…

Kinh Mân Côi là việc đạo đức đã được Cha Thánh Đa Minh cổ võ như là “vũ khí” chống lại các bè rối và sự sa sút lòng đạo đức. Tại Bùi Chu, các Cha dòng Đa Minh cũng cổ võ lòng đạo đức truyền thống này, vì Kinh Mân Côi là lời kinh bình dân nhưng sâu sắc, đơn sơ dễ thực hành nhưng lại tóm gọn sách Phúc Âm, mọi người có thể đọc chung mà vẫn tự mình suy niệm, vì “khẩu tụng tâm suy (miệng đọc lòng suy)”. Kinh Mân Côi vì thế đã trở thành thơ, thành nhạc, đi vào văn hoá, thấm vào hồn người, vang vào sông núi Việt...

“Phép ngắm Rosa nguyên cội rễ,
Suy ơn chuộc tội loài người thế,
Tự sinh nhi tử tử nhi sinh
Công nghiệp vô cùng khôn xiết kể
Lạy ơn Rất Thánh Đức Bà
Xin vì phép ngăm Rosa thánh này
Ban ơn soi sáng bởi trời
Cùng ban ơn phúc đời đời cho con.”

(Kinh Vãn Tháng Văn Côi)

Đức Cha Đa Minh Hồ Ngọc Cẩn còn nhìn Chuỗi Mân Côi như là một sợi dây nối kết sự hiệp nhất trong Giáo Phận. Ngài đã sáng lập Dòng Mân Côi, vì theo Ngài, đây không những là việc đạo đức Thánh Tổ Phụ và các thừa sai Đa Minh nhiệt tình cổ võ, mà còn vì trong tràng chuỗi Mân Côi có sách Tin Mừng tóm gọn, có Thánh Giá, có tinh thần Đa Minh… nên có thể liên hết mọi người nên một.

Ngày nay, Chuỗi ngọc Mân Côi đó vẫn còn nguyên giá trị cao quý, nếu chúng ta biết dùng tràng chuỗi để cầu nguyện, để chiêm ngắm và thực hành các mầu nhiệm cuộc đời Chúa Giêsu với ánh mắt và trái tim Mẹ Maria. Đó là một trong những di sản mà con dân Bùi Chu cần yêu mến, cổ võ và phát huy:

“Mân Côi tràng chuỗi nhiệm mầu
Đẹp lẽ cao siêu đẹp chữ yêu
Như sợi tơ trời loan ân phúc
Tựa chuỗi vàng kinh thắm nguyện cầu”.

(Hương Kinh)

*****

Chiêm ngắm Đức Mẹ Vô Nhiễm, Ngôi Sao Hy Vọng, ôn lại lịch sử hào hùng của Giáo Phận, nhất là di sản của lòng sùng kính Đức Mẹ, chúng ta như được thấm nhuần đức tin và niềm trông cậy vững vàng.

Niềm trông cậy luôn là ánh sao hy vọng dẫn lối cho chúng ta, nhất là trong bối cảnh mà niềm tin đang bị tấn công không phải bởi những cuộc bách hại vũ lực, nhưng là những tác động ngấm ngầm của sự thờ ơ lãnh đạm, tìm kiếm vật chất và tôn vinh hưởng thụ.

Nhờ lời Đức Mẹ chuyển cầu,
“Xin ân sủng Cha biến đổi chúng con
thành những người miệt mài vun trồng hạt giống Tin Mừng.
Ước gì những hạt giống ấy
biến đổi từ bên trong nhân loại và toàn thể vũ trụ này,
trong khi vững lòng mong đợi trời mới đất mới,
lúc mà quyền lực Sự Dữ sẽ bị đánh bại,
và vinh quang Cha sẽ chiếu sáng muôn đời.”Amen.\

Tác giả: Lm. Đaminh Trần Ngọc Đăng