LỄ MẸ THIÊN CHÚA
Nkm 6,22-27; Gl 4,4-7; Lc 2,16-21
Đức Maria rất thánh có lẽ được tôn kính với nhiều tước hiệu nhất. Kinh cầu Đức Bà (Loreto) đã nêu ra 53 tước hiệu tiêu biểu, mở đầu với tước hiệu “Rất thánh Đức Mẹ Chúa Trời” và kết thúc với tước hiệu “Nữ Vương ban sự bình an”. Thật ý nghĩa khi hai tước hiệu này cũng được nổi bật lên trong ngày đầu năm mới, mừng kính trọng thể lễ Mẹ Thiên Chúa và ngày cầu nguyện cho hòa bình thế giới.
Mẹ được kêu cầu với danh hiệu cao quý nhất là Mẹ Thiên Chúa (Theotokos), nhưng cũng với danh hiệu gần gũi nhất là Nữ Vương ban sự bình an (Regina Pacis). Nơi Mẹ, chúng ta có thể khám phá ra bí quyết xây dựng hòa bình đích thực và lâu bền cho thế giới: tin tưởng cậy trông vào Chúa là nguồn bình an, chuyển cầu ân sủng và bình an của Chúa, trở nên khí cụ bình an của Ngài.
Rất thánh Đức Mẹ Chúa Trời
Danh hiệu này xuất phát từ một đặc ân và cũng là tín điều về Đức Mẹ, được tuyên tín vào năm 431 tại công đồng chung thứ III ở Êphêsô (một địa điểm thuộc Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay). Khoảng 160 giám mục họp công đồng đã kết án lạc giáo Nestoriô và công bố niềm tin vào mầu nhiệm Ngôi Lời nhập thể trong lòng trinh nữ Maria, và vì thế, Người Con được sinh ra là Thiên Chúa thật và là người thật, trong một Ngôi Vị duy nhất:
“Ngôi Lời đã làm người, khi một thân thể do một linh hồn có lý trí làm cho sống động được kết hợp với Ngài theo Ngôi Vị…[Đức Maria là] Mẹ Thiên Chúa…, không phải vì bản tính của Ngôi Lời và thần tính của Ngài đã bắt đầu được sinh ra bởi Đức Trinh Nữ rất thánh, nhưng vì từ Đức Trinh Nữ đã sinh ra thân xác thánh thiêng đó, do một linh hồn có lý trí làm cho sống động, và Ngôi Lời Thiên Chúa đã kết hợp với thân xác đó theo Ngôi Vị, nên có thể nói Ngôi Lời đã được sinh ra theo xác phàm”.
Qua lời thưa xin vâng, Mẹ đã cưu mang và sinh hạ Con Thiên Chúa nhập thể, Đấng là Hoàng tử Hòa Bình, là Bình An cho thế giới. Ngài sẽ giải thoát thế giới khỏi bóng tối của sợ hãi, giúp họ hòa giải với Thiên Chúa và với nhau, để sống trong ân sủng và bình an của Thiên Chúa.
Nữ Vương ban sự bình an
Mẹ Maria không chỉ là người cưu mang sinh hạ Đấng là Bình An cho chúng ta, mà Mẹ còn không ngừng chuyển cầu ân sủng và bình an cho thế giới. Chính vì thế, Mẹ được kêu cầu với danh hiệu “Regina Pacis” (Nữ Vương Hòa Bình, Nữ Vương ban sự bình an…). Đọc lại lịch sử cứu độ và lịch sử Hội Thánh, chúng ta có thể thấy vai trò chuyển cầu bình an của Mẹ thật lớn lao. Mẹ thông chia những đau thương khốn khó của Chúa Giêsu, từ khi sứ thần truyền tin đến đỉnh đồi Calvê; Mẹ an ủi các môn đệ sau biến cố cuộc thương khó của Chúa; Mẹ ra tay phù trì khi con cái gặp thử thách gian nan vì loạn lạc, bách hại… Dấu ấn bình an Mẹ mang lại trải dài từ Nazareth, Ain Karim, Cana, Giê ru sa lem, rồi Âu Châu (Lộ Đức, Fatima…) đến Mỹ Châu (Guadalupe)… và cả Việt Nam nữa (Trà Kiệu, Lavang…).
Trong kinh nguyện về Đức Mẹ, chúng ta được suy niệm và thấm nhuần những đúc kết thiêng liêng của Dân Chúa: “Lạy Đức Mẹ Chúa Trời,/ Ngài xiết bao thánh thiện,/ Này chúng con chạy đến,/ Tìm nương ẩn nơi Ngài./ Lúc sa vòng gian khổ/ Khi gặp cảnh phong trần/Lời con cái nài van/ Xin Mẹ đừng chê bỏ./ Nhưng xin hằng giải thoát/Khỏi ngàn nỗi hiểm nguy,/Ôi vinh diệu ai bì/Trinh nữ đầy ơn phước” (Thánh thi Sub tuum praesidium/Lạy Đức Mẹ Chúa Trời). “Lạy Nữ Vương, Mẹ Nhân Lành, làm cho chúng con được sống, được vui, được cậy… Ôi khoan thay, nhân thay, dịu thay, Thánh Maria trọn đời đồng trinh. Amen” (Kinh Lạy Nữ Vương); “Lạy Nữ Vương gia đình, Mẹ ở đây với chúng con, vui buồn sướng khổ, Mẹ con cùng nhau chia sẻ”… (Kinh Nữ Vương Gia Đình).
Khí cụ bình an
Để mang hòa bình cho trái đất, Ngôi Lời Thiên Chúa đã tự hạ thẳm sâu tới mức quên mình (kenosis, x. Pl 2,6-11), chấp nhận sinh làm con một người phụ nữ và sống dưới lề luật (x. bài đọc II). Hơn nữa, Ngài còn chấp nhận sinh ra như một trẻ thơ không nhà, đặt nằm trong máng ăn của súc vật ngoài đồng. Ngài đã trở nên bé nhỏ, hèn mọn, để diễn tả một tình yêu lớn lao và khiêm nhường. Thiên Chúa trở nên bé nhỏ, hiền lành, để không ai, dù bé nhỏ và nghèo hèn đến đâu, kể cả các mục đồng chăn chiên, cũng không cảm thấy sợ hãi hay ngại ngùng đến với Ngài. Mẹ Maria cũng đã hiền lành và khiêm nhường, trong sáng và nồng ấm như thế để trở thành khí cụ bình an.
Trong sứ điệp Giáng Sinh Urbi et Orbi năm nay, Đức Thánh Cha Lêô XIV cũng đã nhấn mạnh đến chiều kích này:
“Chúa Giêsu đã sinh ra trong một chuồng súc vật, vì không có chỗ cho Người trong quán trọ. Ngay khi Người mới chào đời, Mẹ Maria ‘lấy tã bọc Người và đặt nằm trong máng cỏ’ (x. Lc 2,7). Con Thiên Chúa, nhờ Người mà muôn loài được tạo thành, lại không được đón tiếp; và chiếc nôi của Người chỉ là một máng cỏ nghèo nàn dành cho súc vật.
Ngôi Lời hằng hữu của Chúa Cha, Đấng mà trời cao không thể chứa nổi, đã tự do chọn đến trần gian theo cách ấy. Vì yêu thương, Người đã muốn sinh ra bởi một người nữ để chia sẻ trọn vẹn thân phận nhân loại của chúng ta; vì yêu thương, Người chấp nhận nghèo khó và bị khước từ, đồng hóa mình với những người bị gạt ra bên lề và bị loại trừ”.
***
Để kết thúc, xin mượn lời của Vị Cha Chung để gửi đến sứ điệp kêu gọi xây dựng hòa bình của Vị Cha Chung: Anh chị em thân mến, đây chính là con đường của hòa bình: con đường trách nhiệm. Nếu mỗi người trong chúng ta – ở mọi cấp độ – thay vì đổ lỗi cho người khác, trước hết, biết nhìn nhận những thiếu sót của chính mình và xin ơn tha thứ từ Thiên Chúa, đồng thời biết đặt mình vào hoàn cảnh của những người đang đau khổ, liên đới với những ai yếu thế và bị áp bức, thì thế giới này sẽ đổi thay.
Đức Giêsu Kitô là bình an của chúng ta, trước hết vì Người giải thoát chúng ta khỏi tội lỗi, và tiếp đến vì Người chỉ cho chúng ta con đường cần đi để vượt thắng mọi xung đột, từ những xung đột cá nhân cho đến những xung đột quốc tế. Không có một con tim được giải phóng khỏi tội lỗi, một con tim đã được tha thứ, thì không thể trở thành những con người kiến tạo hòa bình. Chính vì thế, Chúa Giêsu đã sinh ra tại Bêlem và đã chết trên thập giá: để giải thoát chúng ta khỏi tội lỗi. Người là Đấng Cứu Độ. Nhờ ân sủng của Người, mỗi người chúng ta có thể và phải góp phần của mình để khước từ hận thù, bạo lực và đối đầu, đồng thời thực hành đối thoại, hòa bình và hòa giải.
Lạy Chúa, xin cho ánh sáng của mầu nhiệm Giáng Sinh chiếu tỏa trên gia đình/cộng đoàn chúng con, giúp chúng con đón nhận bình an của Chúa vào cuộc sống chúng con và trở nên khí cụ bình an của Ngài. Amen.
CĐ Êphêsô, Epistula II Cyrilli Alexandrini ad Nestorium: DS 250-251, trích theo GLHTCG, số 466.
GIÁO PHẬN BÙI CHU
Trở nên con Thiên Chúa
Ngôi Lời trở nên người phàm
Sống theo Thánh ý của Thiên Chúa
Ánh sáng soi đường
Dâng Chúa vào Đền Thờ, mẫu gương tuân giữ Lề Luật
Ông đã thấy và đã tin
Môn đệ kia chạy mau hơn
Thần khí nói trong anh em
Lời khuất
Quà tặng vĩ đại
Gioan Tẩy Giả chào đời
Đấng Toàn Năng đã làm cho tôi
