Người cha trên hành trình hy vọng

Thứ hai - 09/06/2025 04:23 28

Thế kỷ XVII tại Pháp cũng như Giáo Hội hoàn vũ nói chung là thời điểm của cuộc phục hưng Công Giáo do Công đồng Trentô (1545-1563) chủ xướng nhằm chống lại của cách Tin Lành do Luther phát động 1517 tại Đức. Công đồng thổi làn gió mới trên nhiều lãnh vực, cùng với phong trào truyền giáo bùng lên mạnh mẽ dưới sự hướng dẫn trực tiếp của Thánh Bộ Truyền bá Đức tin tại Rome. Chính vì thế, giai đoạn này nước Pháp đã cống hiến cho Giáo Hội nhiều vị thánh lừng danh như Vincent de Paul, Louis de Marillac, Jean Eudes, Fracois de Sales. Bầu khí thánh thiêng bao trùm trên mảnh đất được mệnh danh là "trưởng nữ của Giáo Hội" đã hun đúc cho nhiều tâm hồn trẻ những con người vĩ đại sau này.

Một trong số đó là Pierre Lambert de la Motte được sinh ra trong thời kỳ này. Cậu chào đời ngày 28/1/1624 tại Lisieux vùng Normandie trong một gia đình thượng lưu quý tộc giàu có. Tuy nhiên, ngài sớm phải chịu tang của những người thân là em ruột, cha và bà nội, nhất là mẹ ngài lúc 16 tuổi. Từ đó, ngài tự gánh vác trách nhiệm với những người còn lại. Nhưng trước đó, nền giáo dục của một gia đình đạo đức từ cha mẹ đã ảnh hưởng lên Lambert từ tấm bé. Ngay khi lên chín tuổi, cậu được ơn soi sáng quy tụ người có đời sống hoàn thiện mang tên Những người yêu mến Thánh Giá. Sau đó, cậu lần lượt được hướng dẫn đời sống thiêng liêng với nhiều người đạo đức như cha Julien Hayneuve SJ, ông Jean de Bernieres de Louvigny Dòng Ba Phanxicô và sau này là cha Jean Eudes. Năm 22 tuổi, Ngài đã làm thẩm phán - một chức vụ cao trong xã hội Pháp bấy giờ.

Tuy nhiên, tất cả những thành công đó được Thiên Chúa dùng để hướng Pierre sang một ngã khác - làm linh mục. Trước khi lãnh thánh chức, ngài đã thực hiện cuộc hành hương khổ nhục 30 ngày. Sau đó, vị linh mục đạo đức ấy đã điều hành Trung tâm xã hội trong chín năm nhằm thăng tiến những con người kém may mắn trong xã hội. Dù bận rộn với nhiều công việc, cha Pierre không giảm bớt mà còn gia tăng kết hiệp với Chúa. Ngài dành nhiều giờ cầu nguyện...

Một bước ngoặt trong cuộc đời ngài khi tiếp xúc với Nhóm Bạn hiền và bén duyên với công cuộc truyền giáo tại Đông Nam Á khi có dịp tiếp xúc với cha Alexandre de Rodes - người đã có thời gian truyền giáo tại Đàng Trong và Đàng Ngoài Việt Nam. Trong chương trình của Thiên Chúa, cha Lambert được chọn làm giám mục giảm quản Tông toà Đàng Trong cùng với Đức cha Fracois Pallu Giám mục giám quản Tông Toà Đàng Ngoài. Đây cũng là hai vị góp phần chính trong việc thành lập Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris chuyên lo việc truyền giáo.

Ngày 18/6/1660, Đức cha Lambert rời Paris lên đường sang Thái Lan. Ngài rời bỏ quê hương xứ sở vốn đã trở thành một phần máu thịt của mình để đến với vùng đất hoàn toàn xa lạ. Ra đi là chấp nhận những khó khăn mới: ngôn ngữ, văn hoá, mức sống... Gia đình ngài vốn giàu có nhưng ngài sẵn sàng đến với miền đất nghèo khó hơn để với hy vọng mang nhiều tâm hồn về cho Chúa. Hành trình của ngài trải qua nhiều lắng lo: khi thì lênh đênh trên biển, khi sợ thú dữ, cướp bóc,... mới đặt chân đến được Thái Lan. Tới nơi mới là khởi đầu của những vất vả: ngài học ngôn ngữ và văn hoá địa phương cùng với ba công việc vô cùng quan trọng có ảnh hưởng đến rất nhiều trong tương lai là lập Hội Tông đồ, xây dựng chủng viện và ban hành Huấn thị gửi các thừa sai. Nhưng trước khi bắt tay vào việc, Đức cha đã tĩnh tâm 40 ngày xin ơn soi sáng để tiếp tục sứ mạng.

Ngài cũng tìm cách sang Việt Nam vì Đàng Trong cũng thuộc trách nhiệm mục tử của ngài và bởi Đức cha Pallu không thể đến được nên Đức cha Lambert kiêm nhiệm cả hai. Trong lần kinh lý Đàng Ngoài 1669-1670, Đức cha Pierre đã có cuộc kinh lý Đàng Ngoài và ngài đã có cơ hội lập Dòng nữ Mến Thánh Giá tại Phố Hiến ngày 19/2/1670 khi nhận lời khấn của hai nữ tu tiên khởi là Anê và Paula. Bên cạnh đó, Đức cha đã tổ chức công nghị Phố Hiến, lập Dòng nữ Mến Thánh Giá An Chỉ và chủ toạ công nghị hội An. Trong suốt thời gian tại miền truyền giáo, ngài gặp rất nhiều khó khăn từ chính các nhà thừa sai và chế độ bảo trợ. Song những điều ấy không làm bước chân của ngài chùn bước nhưng nhiều hoa trái đã nở rộ mà Giáo Hội địa phương được hưởng sau này. Có thể kể đến thành quả ấy như: việc xây dựng Chủng viện cho toàn miền truyền giáo, Huấn thị gửi các giáo sĩ vẫn còn giá trị đến ngày nay, việc thiết lập hàng giáo sỹ địa phương đánh dấu sự trưởng thành và cách riêng là hoa trái là các nữ tu Mến Thánh Giá hiện có mặt ở nhiều giáo phận Việt Nam.

Có thể nói, bước chân truyền giáo của Đức cha Lambert đã gieo bao hy vọng cho mùa gặt của Giáo Hội Việt Nam. Với một đời sống cầu nguyện thâm sâu, thái độ ôn hoà với các tôn giáo và văn hoá khác, cương nghị với những điều không đúng... tất cả đã tạo nên một nhân cách tuyệt vời nơi ngài. Dù sức khoẻ yếu mệt vì những cống hiến không mệt mỏi nơi một vùng xa xôi với đất mẹ nhưng ngài vẫn cố gắng đến phút cuối cùng để rồi lãnh nhận cái chết lành thánh vào ngày 15/6.

Đức cha Lambert đã yên nghỉ tại Thái lan cách đây hơn 400 năm. Công ơn của ngài đối với vùng truyền giáo Viễn Đông và Việt Nam nói riêng rất to lớn. Chính vì vậy, Hội Đồng Giám Mục Việt Nam đã xin mở án phong thánh cho ngài cùng với Đức cha Pallu. Nhớ về Đấng Sáng lập là nhớ về nguồn cội của một linh đạo đã bám rễ sâu vào mảnh đất hình chữ S hơn 300 năm qua. Bao thế hệ đã qua đi nhưng hoa trái vẫn không ngừng trổ sinh tại nhiều nơi. Ước chi mỗi người nữ tu Mến Thánh Giá biết làm cho niềm hy vọng của cha mình lớn lên từng ngày là sống đúng tinh thần và sứ mạng của Đức cha Lambert. Đồng thời, chị em cũng làm lan toả gương lành thánh ấy cho nhiều người trong thời đại hôm nay.

Tác giả: Vp. Lambert