Thế nào là khôn, thế nào là dại?

Thứ năm - 26/08/2021 18:57 1217

THỨ SÁU TUẦN XXI THƯỜNG NIÊN
(Mt 25, 1-13)

“Các cô dại mang đèn mà không mang dầu theo. Còn những cô khôn thì vừa mang đèn, vừa mang chai dầu theo” (Mt 25,4).

Nước Trời là một thực tại phong phú, đa dạng, màu nhiệm. Để diễn tả về Nước Trời, Đức Giêsu đã phải dùng đến rất nhiều dụ ngôn. Dụ ngôn thường là những câu chuyện cổ xưa hay những sự kiện có thật trong đời sống được kể để chuyển tải một hay vài đặc điểm hay ý nghĩa thiêng liêng nào đó của Nước Trời. Dụ ngôn trong bài Tin mừng hôm nay ví Nước Trời như chuyện mười trinh nữ cầm đèn ra đón chú rể. Trong mười cô đó, có năm cô dại và năm cô khôn. Năm cô dại là những cô mang đèn mà không mang dầu theo. Năm cô khôn là những cô vừa mang đèn vừa mang chai dầu theo. Vì chàng rể đến chậm, nên các cô đều thiếp đi, rồi ngủ cả. Nửa đêm, chú rể đến, các trinh nữ ấy đều thức dậy và sửa soạn đèn. Đèn các cô dại tắt ngúm vì không còn dầu nên phải ra ngoài mua dầu. Đang khi các cô dại đi mua dầu thì chàng rể đến. Các cô khôn đèn sáng vì có sẵn chai dầu mang theo thì được đi theo chú rể vào dự tiệc cưới. Rồi người ta đóng cửa lại. Mấy trinh nữ đi mua dầu kia trở về gọi cửa thì chàng rể đáp: “Tôi không biết các cô.” Vậy anh em hãy canh thức, vì anh em không biết ngày nào, giờ nào.

Để tìm ra ý nghĩa của dụ ngôn, người ta cần để ý đến những chi tiết có vẻ bất thường hay có vẻ phóng đại. Với dụ ngôn mười trinh nữ này, con số mười trinh nữ tượng trưng cho tất cả các tín hữu Chúa Kitô, nam cũng như nữ, giáo dân cũng như tu sỹ, giáo sỹ. Người ta có thể là khôn hay là dại ở việc có mang dầu theo cùng với đèn của mình hay không. Dụ ngôn nhấn mạnh chuyện chàng rể đến chậm nên phải luôn sẵn sàng. Điều này dựa theo thói tục địa phương thời xưa: nhiều khi sự thương lượng giữa hai gia đình trai và gái còn kéo dài đến phút chót. Bình thường thì đến lúc mặt trời lặn, chú rể và đoàn phù rể kéo đến đón dâu. Nhưng nếu cuộc thương thuyết chưa xong, thì sự chờ đợi của nhà gái có khi tới khuya, hay tới nửa đêm. Trong dụ ngôn chi tiết “đóng cửa lại” (c.10) và câu đáp của chú rể: “Tôi bảo thật các cô, tôi không biết các cô” (c.12) đối với các trinh nữ đến chậm là không bình thường trong một đám cưới tự nhiên. Nhưng, như trên đã nói, chính những chi tiết này làm nổi bật ý nghĩa thiêng liêng của dụ ngôn: Người ta chỉ chết có một lần, không có cơ hội làm lại nếu không sẵn sàng.

Phải luôn “sẵn sàng”. Tuy nhiên, sự “sẵn sàng” hay “canh thức” ở đây không có nghĩa là tỉnh táo, không ngủ để khi chàng rể đến là ra ngay đón chàng rể. Thực ra, tất các các trinh nữ, khôn lẫn dại đều thiếp đi và ngủ cả (c. 5). Sự “sẵn sàng” hay “canh thức” ở đây là sự chuẩn bị chu đáo, biết dự phòng. Cần phải chuẩn bị từ trước “dầu” cho đèn của mình. Đừng ỉ y. Đừng mê ngủ. Đừng trì hoãn nghĩ rằng thời gian còn lâu hay sẽ có đủ thời gian cho mình xoay sở, xin xỏ khi sự việc đến. Không, bài Tin mừng muốn nói rằng, mỗi người phải chuẩn bị trước. Khi cửa đã đóng, ý muốn nói khi thời gian sống trên trần gian đã chấm dứt, lúc đó có chuẩn bị “dầu” cho đèn của mình cũng vô ích.

Vậy, hãy biết chân quý thời gian hiện tại, hãy biết tận dụng thời gian Chúa cho ta sống trên trần gian này để chuẩn bị “dầu” cho đèn của mình. Hãy chuẩn bị, cho dẫu việc chuẩn bị đó có thể làm chúng ta vất vả, làm cho hành trang cuộc đời có vẻ như bận rộn, như “nặng nề” vì cùng với đèn còn mang thêm “chai dầu” thì cũng vẫn cần phải mang theo. Khi mang theo “chai dầu” như vậy mới thật là khôn ngoan. Trái lại, kẻ nào không mang theo, nghĩ rằng mang theo như thế là nặng nề, nghĩ rằng đến đâu hay đến đấy, nghĩ rằng mình có thể xin của người khác được, nghĩ rằng mình kịp xoay sở được. Tất cả những ý nghĩ có vẻ “khôn” ấy thực ra là rất “dại”. Amen.

Tác giả: Lm. Gioachim Nguyễn Hữu Văn