Phương pháp đồng hành “trọng tâm nhân vị”...

Thứ năm - 01/07/2021 20:56 1019

1. Dẫn nhập

Ai trong chúng ta muốn hay chấp nhận đồng hành với một người nào đó trên hành trình tiến tới sự trưởng thành thiêng liêng và tự do nội tâm, người ấy cần phải được cảm hứng bởi một quan niệm tích cực về con người và mở ra giá trị hướng tới sự siêu việt.

Theo quan điểm triết học, con người không được nhìn như là một vấn đề (problème), nhưng là một huyền nhiệm (mystère) (x. Grabriel Marcel).

Theo quan điểm Kinh Thánh, con người là hình ảnh Thiên Chúa (St 1,26). Bởi thế, người ta không được phép giảm thiểu con người chỉ là vấn đề. Con người cưu mang trong mình nguồn lực phong phú vô tận mà Thiên Chúa phú bẩm và những khát vọng vô biên, hướng tới sự tự siêu việt bản thân, tới giá trị cao cả.

Đồng hành với một người là một nghệ thuật của các nghệ thuật. Người thi hành sứ vụ này cần phải có sự hiểu biết, phương pháp và chiến lực đồng hành phù hợp thì mới hy vọng việc đồng hành đó có kết quả tốt.

Carl Rogers cung cấp cho chúng ta một phương pháp mới để thực hiện sứ mạng này trong hành trình hướng tới sự trưởng thành nội tâm của người thụ huấn.

1. Carl Rogers và liệu pháp “trọng tâm nhân vị” (client-centered psychotherapy)

Carl Rogers (1902-1987) sinh ở Illinois, tại Oak Park, là một khu phố ở Chicago, từ một gia đình rất hiệp nhất, ông là một trong những cha đẻ sáng lập nên khoa tâm lý duy nhân bản. Ông đưa ra một lối tiếp cận và phương pháp giúp làm sáng tỏ tầm quan trọng của những nguồn năng lực và những khả thể tiềm ẩn trong mỗi cá thể.

Carl Rogers phát triển lối tiếp cận tư vấn tâm lý “tập trung trên bệnh nhân hay trên nhân vị,” dựa trên một quan niệm tích cực (positive) về con người, khởi đi từ giả thiết rằng mỗi người có những giá trị nội lực vô tận, khả năng tự xác định, khả năng tự giải quyết và tự siêu việt chính mình. Theo lối nhìn này, Rogers cho rằng chính những “bệnh nhân” hay người được đồng hành là nhân vật chính trong việc khám phá khả năng tái lập sự quân bình cho mình cách tốt hơn; chính họ là người tự thân tìm ra giải đáp cho chính mình dựa trên “sức mạnh nền tảng” (forza di base); chính họ có khả năng để hiểu và tái cấu trúc, tái tổ chức bản thân từ những nguồn lực và sức mạnh nội tại nơi mình.

Theo phương pháp này, người tư vấn hay nhà đồng hành chỉ đóng vai trò là người “hộ sinh,” nói theo ngôn ngữ của triết gia Socrates. Nghĩa là chỉ đóng vai trò đi bên cạnh, trợ giúp và khơi thông những nguồn lực đó nơi bệnh nhân hay người được đồng hành để họ phát huy tối đa tố chất và năng lực của mình cho một sự phát triển toàn diện, cũng như để chính họ tìm ra giải pháp cho những khó khăn trong hành trình của mình. Nhiệm vụ của người hướng dẫn đơn giản chỉ là như thế, nghĩa là đi bên cạnh và giúp đỡ chứ không áp đặt cách một chiều mọi giải pháp cho người được đồng hành.

Đây là một phương pháp được gọi là “giúp những người khác biết tự giúp mình”. Hình thức giúp đỡ này đặt vai trò của người được đồng hành như là nhân vật chính trong hành trình của mình hướng tới sự trưởng thành. Chính vì lý do này mà ngày nay, người ta thường thích dùng hạn từ “đồng hành” (accompagnamento) để diễn tả công việc này hơn là hạn từ “hướng dẫn” (direzione).

Chúng ta có thể mượn câu chuyện trong tiểu thuyết “Ngàn lẻ một đêm” với câu chuyện “Ông già xứ Ba Tư” để diễn tả thực tại này. Ở Ba Tư, có người nông dân đang sở hữu một nông trại rộng lớn, vườn rộng ao sâu, nhiều hoa quả và thú vật quý hiếm. Ông ta nghe lời một vị đạo sĩ nên bán hết ruộng vườn để đi tìm kim cương. Ông lặn lội đi tìm hết nước nầy sang nước khác, nhưng không tìm thấy kim cương đâu cả. Cuối cùng, hết tiền, đói khổ, quần áo rách rưới, cùng đường, ông đâm đầu xuống sông tự tử. Trong khi đó, người mua lại nông trại của ông đã tìm ra một mỏ kim cương khổng lồ ngay trong nông trại đó. Ông già Ba Tư ấy ngồi ngay trên mỏ kim cương, sở hữu mỏ kim cương kia mà không hề hay biết gì. Câu chuyện này diễn tả thực tế là chúng ta thường lo tìm kiếm những nguồn lực hay sự trợ giúp từ bên ngoài nhưng nhiều lúc lại quên rằng chúng đang ở trong ta mà không hề hay biết.

2. Phát triển lối đồng hành “trọng tâm nhân vị”

Theo Carl Rogers, lý thuyết này sẽ rất hữu ích đối với việc tư vấn cho bệnh nhân, nhưng nó không luôn có một giá trị tuyệt đối và bao quát hết mọi khía cạnh trong mọi trường hợp…

Tương quan của đồng hành là nguyên nhân cho sự trưởng thành của mỗi người và của từng nhóm. Tương quan quan trọng hơn cả lý thuyết và vấn đề. Theo cái nhìn này, bổn phận nền tảng của nhà đồng hành không hệ tại ở việc giải quyết những vấn đề và những khó khăn của người khác, nhưng hệ tại ở việc thiết lập một bầu khí tin tưởng và tín nhiệm đối với người được đồng hành để họ dễ dàng thông tri về trình trạng của chính mình. Đó là điều kiện để cá nhân biết dùng lương tâm trong sáng mà giải bày và thổ lộ thế giới nội tâm của mình với nhà đồng hành, qua đó họ cảm thấy khả năng được lắng nghe và đón nhận; với sự trợ giúp của người đồng hành, họ tự đảm nhận trách nhiệm của mình về những quyết định trong việc thay đổi bản thân cũng như trung thành với những nhiệm vụ đã được giao phó.

Phát triển việc đồng hành “tập trung trên người thụ huấn” dựa trên bốn nguyên tắc nền tảng sau đây: tính phù hợp; đón nhận vô điều kiện, thấu cảm và không chỉ thị.

Những khía cạnh nền tảng này giúp thiết lập một tương quan lành mạnh giữa người đồng hành và người được đồng hành. Chúng kiến tạo một bầu khí dễ dàng cho việc đối thoại, phù hợp với sự tiến bộ của con người, không chỉ trong tâm lý trị liệu, mà cả trong tương quan liên vị, trong linh hướng và huấn luyện.

Giờ đây chúng ta cần tìm hiểu từng phương diện:

2.1. Tính phù hợp (Congruence)

Tính phù hợp nhiều lúc được gọi là sự “chân thực” hay “tính chân thực” của người đồng hành. Theo Rogers, sự phù hợp tâm lý không gì khác ngoài việc trở nên người lành mạnh, trong sáng. Tính phù hợp trong tương quan liên có nghĩa là người đồng hành phải là một người chân thật và trong sáng, không có gì giả tạo cũng như không che giấu cảm xúc và suy nghĩ của mình đằng sau chiếc mặt nạ chuyên môn. Một người đồng hành phù hợp là người không lấy kinh nghiệm của mình làm thước đo cho mọi sự một cách chủ quan. Nhưng với đồng cảm, họ truyền đạt chính xác những gì mà người được đồng hành đang cảm nghiệm. Bởi vì, có sự phân biệt giữa điều nhà đồng hành và điều người được đồng hành cảm nhận và suy nghĩ.

Trở nên trong sáng là sự diễn tả một điều kiện được kinh nghiệm từ nhà đồng hành khi đặt mình cách tự do và từ sâu thẳm trong tương quan với người được đồng hành trong suốt hành trình đối thoại và đồng hành. Cần phải xác định chính xác rằng người ta phải luôn là chân thực, cả trong sự liên hệ với những cảm xúc tiêu cực, để không đưa ra những thông điệp mang tính mập mờ và mâu thuẫn nhau. Vì thế, tính phù hợp phải là:

Tính xác thực (Authencity): Trước hết đó là thái độ mà nhà đồng hành phải sống đối với người được đồng hành. Điều này đòi hỏi nơi ngài khả năng đi vào trong tương quan với chính thế giới nội tâm của mình, khi chấp nhận chính mình với những giới hạn và bất toàn mà không rơi vào trong những cám dỗ dễ dàng ẩn dấu mình bên trong những mặt nạ giả tạo, giả hình. Nhà huấn luyện phải là người chân thực.
Tính trong sáng (Trascendency): Nếu nhà đồng hành là người chân thực, ngài sẽ có khả năng để thiết lập một tương quan trong sáng với chính mình, với người khác và cả với Thiên Chúa. Họ phải là người trong sáng trong tư duy, lời nói và cung cách nết ở của mình trước người thụ huấn. Để việc đồng hành có hiệu quả, họ phải biết xây dựng tương quan trong sáng với người thụ huấn.
Tính chân thành (Sincerity): Nghĩa là phải có sự đón tiếp cách hồn nhiên và cởi mở, được gợi hứng từ sự kính trọng chân thành đối với người thụ huấn và tin tưởng, xác tín về những nguồn lực hiện diện trong mỗi con người. Sự chân thành phát xuất sự an nhiên tự tại sẽ trở thành nền tảng để xây dựng tương quan tốt trong tương lai.
Kinh nghiệm (Experience): Là người có kinh nghiệm và biết gửi những nghĩa cử không lời phù hợp với từng hoàn cảnh để bày tỏ tình thân ái và sẵn sàng giúp đỡ.
Khả năng truyền đạt hay truyền thông tốt (Communication) giúp người khác thấu hiểu thông điệp mình muốn diễn tả.

2.2. Đón nhận vô điều kiện (Unconditional positive regard)

Khái niệm này liên hệ đến điều kiện là chúng ta không được đặt ra những điều kiện để đón nhận người khác, mỗi người được đánh giá và nhìn nhận mà không rơi vào việc đánh giá có tính chọn lọc, thiên kiến hay thành kiến, nhưng xét như một nhân vị và huyền nhiệm, mỗi người được nhìn theo mức độ là một chủ thể phân biệt, đặc biệt và duy nhất, với những năng lực, tình cảm, tính cách, hoàn cảnh và kinh nghiệm riêng của họ. Đón nhận người khác vô điều kiện là đón nhận họ như họ là, với một thứ tình cảm tự nhiên, một lối tiếp cận tích cực, mà không được ưu tiên hay phân biệt, không có sự đánh giá chủ quan. Nó loại bỏ mọi hình thức của việc xét đoán hay suy đoán chủ quan về người khác theo hệ quy chiếu của mình.

Theo phương pháp này, trong cuộc đối thoại và đồng hành, nó đòi hỏi nhà đồng hành phải từ bỏ những quy chiếu chủ quan mà chúng gợi hứng cho chính cách sống của mình, để có thể dìm mình vào trong thế giới khách quan của người khác để hiểu họ.

Sự đón tiếp vô điều kiện như thế làm phát sinh những lợi thế rất ý nghĩa cho từng cá thể, đó là: sự khích lệ đi vào trong thế giới nội tâm để nhận biết và để chấp nhận chúng; khởi đầu đi vào một tiến trình của hoàn thiện hình ảnh bản thân; vượt qua những tình trạng thất vọng có thể xảy ra, sự thất vọng hoặc buồn phiền; thủ đắc dần dần một sự tự lập lành mạnh cá nhân; gia tăng sức mạnh để vượt qua những giây phút khủng hoảng trong hành trình hướng tới hoàn thiện.

Bởi thế, sự đón nhận vô điều kiện hệ tại trong những yếu tố sau:

Về sự kiện, tình trạng và giá trị của từng người phải được đón nhận như họ là (così come è). Đây là thái độ của Chúa Giêsu trong dụ ngôn “lúa và cỏ lùng” (Mt 13,24-30). Đó là thực tại tốt và xấu, nhân đức và tội lỗi đồng hiện hữu trong cuộc sống, nơi từng người mà chúng ta phải chấp nhận.
Không xét đoán và vội vàng đánh giá như Chúa Giêsu đã dạy và đã sống: “Đừng xét đoán, để không bị xét đoán” (Mt 7,1). Chẳng hạn đối với các tội nhân. Chúa Giêsu không kết án và lên án họ. Nếu ta kết án ai vì một lỗi lầm, điều đó có nghĩa là hiễn nhiên ta việc hạ giá người đó với lỗi lầm đó; sự la mắng vì sự yếu đuối được cảm nhận như sự từ chối con người yếu đuối và bất nhất. Vì thế, cần phải biết phân biệt giữa tội nhân và tội lỗi. Tội lỗi cần phải từ chối nhưng tội nhân thì cần đón nhận.
Không tán thành hay từ chối theo tiêu chuẩn chủ quan của người đồng hành nhưng phải dựa trên hệ giá trị khách quan.
Tương quan “đích thực” của nhà đồng hành với người được đồng hành phải được xây dựng dựa trên nhu cầu căn bản là muốn được nhìn nhận như một nhân vị (persona).
Người đồng hành có thái độ tích cực cho những khởi hành mới: nhà đồng hành có thể bình thản gợi hứng cho tinh thần này và loại bỏ sang một bên những khía cạnh tiêu cực, ngài có thể chỉ ra một cách chính xác những lý do mà chúng thúc đẩy người thụ huấn hướng tới sự tốt lành và trưởng thành.

2.3. Sự thấu cảm hay thấu hiểu (Accurate empathy)

Rogers mô tả sự thấu cảm như là một cách hiện diện với người khác: “Đó là đi vào trong thế giới cảm thụ riêng của người khác và trở thành hoàn toàn tự nhiên với thế giới ấy. Nó gắn liền với sự nhạy cảm trong từng khoảnh khắc đối với những cảm nhận đang dâng lên trong lòng người khác, cùng sợ hãi, cùng phẫn nộ, cùng xúc động, cùng hoang mang… với đương sự. Nó có nghĩa là phải tạm thời sống chính tình trạng của người khác mà không đưa ra một nhận xét nào… Nó cũng có nghĩa rằng bạn cảm nhận thế giới của người khác bằng đôi mắt trong sáng, điềm nhiên trước những yếu tố làm cho đương sự khiếp sợ. Nó có nghĩa bàn phải thường xuyên kiểm tra với người khác để biết mình cảm nhận có đúng không, căn cứ vào thái độ hưởng ứng của đương sự để thẩm tra sự cảm nhận ấy của mình.”[1]

Ơ đây, chúng ta không đề cập đến một sự hiểu biết thuần túy thuộc phạm vi lý trí, nhưng là một sự hội nhập hoàn toàn vào trong thế giới của người khác. Hơn cả mọi lý lẽ, người đồng hành cần phải có tính nhạy bén, khả năng “đồng điệu và hòa nhịp,” và sự sẵn sàng để vét cạn chính mình khỏi những hệ quy chiếu, phạm trù riêng để đặt mình trong hệ quy chiếu và thế giới của người khác.

Marian Kinget định nghĩa sự thấu hiểu như sau: “Thấu hiểu là khả năng đạt mình ở vị trí của người khác, để thấy thế giới của họ như họ thấy.”[2] Theo Carl Rogers, đây là định nghĩa đầy đủ nhất về sự thấu hiểu: “Là sự cảm nhận thế giới cá vị của người khác như nó là của chúng ta mà không bao giờ đánh mất chất lượng của chúng như chúng là… cảm nhận sự sợ hãi, nóng giận, sự lo lắng của bệnh nhân như chúng là của chúng ta, tuy nhiên, chúng ta không thêm vào đó cơn giận của chúng ta, sự sợ hãi và cả sự lo lắng của chúng ta.”[3]

Như thế, thấu cảm là hành vi ra khỏi mình và đặt mình trong “tà áo của người khác” để nhìn và cảm nhận như họ. Thấu cảm cũng là hành vi tự siêu việt bản thân. Vì thế, sự thấu cảm quan trọng hơn cả kiến thức lý thuyết và kinh nghiệm riêng của bản thân.[4]

Vì là một hình thức của insight (thấu hiểu), sự thấu cảm mang lại sự thấu hiểu sâu xa về thông điệp sâu thẳm được thông truyền bởi người khác, nó được thực hiện qua khả năng lắng nghe tích cực và dễ dàng thiết lập những insight về người khác.

Chúng ta có thể tóm tắt sự khả năng thấu cảm như sau:

Là cảm nhận với người khác như họ là.
Là cái nhìn mới về người khác.
Là sự thấu hiểu trong việc giải quyết vấn đề.
Là sự gặp gỡ sống động: có thể đưa ra một nghĩa cử gần gũi, thân thiện như bắt tay, ôm v.v…
Là thái độ luôn tích cực, nhạy bén và cởi mở đón tiếp… hướng về sự thiện.

2.4. Không chỉ thị (non directive)

Như đã nói, đây là phương pháp “trọng tâm nhân vị,” chứ không tập trung trên nhà đồng hành, trên sự hiểu biết hay trên vấn đề mà chúng ta muốn giải quyết.

Rogers gọi liệu pháp của mình là “liệu pháp không chỉ thị” (non-directive therapy). Ông khám phá ra rằng nếu có hai điều kiện sau đây thì trình trạng của thân chủ thường sẽ được cải thiện: một là, khi nhà tư vấn có thể biểu hiện sự quan tâm tích cực đối với thân chủ, không phán xét thân chủ và biết đón nhận thân chủ như một con người mà không hề đặt một điều kiện tiên thiên nào cho sự đón nhận đó; hai là, khi nhà tư vấn có thể cho thấy mình thấu cảm đối với thân chủ.

Ông nhấn mạnh vào tính chất đặc trưng của nhà trị liệu là không hướng dẫn bệnh nhân của mình. Mục đích trị liệu là tạo ra một bầu không khí cởi mở và không can thiệp. Đây là phương pháp diễn tả một ý nghĩa kép: trước hết là phương pháp hướng chủ thể tới một mục đích mà người hướng dẫn muốn; thứ đến là phương pháp để chứng thực một cách cụ thể sự tin tưởng của nhà đồng hành vào người được đồng hành có những nguồn năng lực nội tại và về khả năng hướng tiến tới sự thực hiện bản thân.

Chúng ta dẫn chứng ở đây một minh họa về phương pháp này: Người ta kể rằng có một người phụ nữ rất buồn khổ, bà đến gõ cửa rất nhiều cha linh hướng và các nhà tâm lý trị liệu để được giải thoát khỏi tình trạng đau khổ này. Bà được chữa lành một cách nhanh chóng chỉ nhờ cuộc gặp gỡ với cha Maurice Zundel, một nhà thần học, một tác giả tu đức nổi tiếng người Thụy Sĩ, cũng là bạn thân Đức Giáo Hoàng Phaolô VI. Khi người ta hỏi bà rằng, cha Zundel đã khuyên bà lời khuyên nào mà làm cho bà được chữa lành nhanh như thế, bà trả lời: “Cha không nói một lời nào cả, ngài chỉ đơn giản lắng nghe tôi, ngài nhìn tôi khóc. Và sau đó, ngài đã khóc với tôi. Chúng ta đã khóc với nhau một hồi lâu.” Sự thấu cảm sâu xa với nỗi đau của người khác nhiều lúc không chỉ an ủi họ mà còn chữa lành những tổn thương bên trong những dòng nước mắt. Sự thấu cảm càng hiệu quả hơn trong tương quan đồng hành. Nó trở thành hình ảnh của sự đón tiếp đầy nhân ái mà Chúa Cha trên trời đã dành cho mỗi tội nhân. Đó là dấu chỉ hữu hiệu về lòng thương xót, hay là bí tích của sự chữa lành mà Thiên Chúa dành cho tội nhân.

Trong những phương pháp chỉ thị (directive), sự hướng dẫn đóng một vai trò trực tiếp khuyên bảo, chỉ dạy, hướng dẫn làm theo ý của mình; ngược lại, trong phương pháp không chỉ thị, người đồng hành tự giới hạn để hoạt động một cách gián tiếp mà không đưa ra chỉ thị trực tiếp, không áp đặt theo ý riêng, nhưng gợi ý và giúp người được đồng hành trở về với chính nguồn lực của mình.

Phương pháp không chỉ thị là một hình thức can thiệp trong đó mà người hướng dẫn tập trung nơi sự phát triển của con người, khi giúp họ tự ý thức về chính thế giới cảm xúc của mình, để suy tư về những phương diện khác nhau của tình trạng được bày tỏ, và đánh giá ý nghĩa nhân bản, luân lý của chính thái độ của mình, và đi đến quyết định khi dám chịu trách nhiệm về những quyết định đó. Phương pháp không chỉ thị hệ tại ở:

Không ép buộc người khác, không áp đặt, không chỉ dẫn, đề nghị và khuyên bảo nhiều.
Tránh nguy cơ chọn lọc con người và tương quan.
Chống lại mọi nỗi sợ hãi phải thay đổi.
Chống lại những hệ thống đánh giá, hay hệ quy chiếu chủ quan.
Hiểu biết và thấu cảm về người khác.

3. Đánh giá về phương pháp này

Đây là một phương pháp mới mẻ, khác biệt, theo đó, con người được đặt ở trung tâm của việc đồng hành chứ không đặt người đồng hành hay vấn đề ở trung tâm. Thiết nghĩ, trong cách thức nào đó, Chúa Giêsu đã thực hành phương pháp này trong khi thi hành sứ vụ của mình, chẳng hạn trong trường hợp về người phụ nữ ngoại tình bị tố cáo (Ga 8,3-11), đặc biệt, Chúa Giêsu đã đồng hành với hai môn đệ Emmaus sau khi phục sinh, Người đã giúp họ khám phá sức mạnh để quay trở lại với ơn gọi của mình khi khám phá ra nơi mình sức mạnh của niềm tin vào Đấng Phục Sinh.

Phương pháp của C. Rogers không chỉ hướng tới từng cá thể, mà cả từng nhóm, cả những công ty, những tổ chức như các trường học. Ngoài ra, nó được khuyến khích dùng cả trong đào tạo, trong việc linh hướng.

Đối với con người hôm nay không thích thái độ độc tài, áp đặt, duy luân lý, và gia trưởng, nhưng rất nhạy bén với những giá trị của dân chủ, tự do, tự lập, và tự đảm nhận trách nhiệm. Phương pháp này có thể rất hữu ích cho sứ vụ mục vụ của các linh mục khi áp dụng trong việc tư vấn hay hướng dẫn mục vụ cho dân Chúa. Chúng ta có thể nói như H. Faber rằng: “Tôi được thuyết phục rằng chỉ với sự đón nhận này về những con người mới có thể mang lại một lời loan báo xác thực về Lời Chúa và hoạt động mục vụ hiệu quả. Nếu thiếu sự đón nhận này, mục vụ hóa thành một sự chỉ dạy đơn thuần.”[5]

Trên phương diện trị liệu tâm lý, phương pháp dựa vào nguồn lực từ chính người được đồng hành. Trên phương diện tu đức, nhà đồng hành đóng vai trò trợ giúp, chứ không “bao sân” hết mọi phạm vi, người được đồng hành đóng vai trò chủ động hay chủ lực trong sự phát triển bản thân, còn có một chỗ dành cho ân sủng. Như thế, ở đây có sự hòa nhập giữa các yếu tố bên trong, bên ngoài và bên trên.

Trong bối cảnh ở Việt Năm, văn hóa Khổng Giáo vẫn là văn hóa nền trong nếp nghĩ và lối hành xử của người Việt ở ngoài đời và trong Đạo. Tính một chiều trên xuống, tính phẩm trật và lối nghĩ tiêu cực về người dưới vẫn còn ảnh hưởng sâu rộng trong cách nhìn và đánh giá của các cá nhân và tổ chức xã hội, tôn giáo. Trong bối cảnh văn hóa đó, phương pháp này có thể được coi là xa vời, không có đất sống. Đây là một thách đố mà chúng ta cần có sự can đảm để thay đổi tư duy và lối tiếp cận.

Tóm lại, phương pháp đồng hành “trọng tâm nhân vị” này làm thay đổi viễn tượng truyền thống của chúng ta. Thông thường chúng ta thường tập trung trên người hướng dẫn, hay trên người đồng hành. Đối với người được đồng hành, họ thường có suy nghĩ rằng mọi giải pháp cho mình là ở nơi người hướng dẫn. Chỉ cần đến gõ cửa nhà họ là có ngay. Trong khi lại quên rằng những khả năng ấy lại ẩn chứa ngay trong chính mình. Còn đối với nhà đồng hành, họ lại nghĩ là chỉ có mình mới có thể đưa ra câu trả lời cho những vấn đề của người khác, nên áp đặt một chiều mà không ý thức rằng giải pháp của mình có thể không phù hợp và không mấy hiệu đối với họ. Rogers giúp chúng ta thay đổi lối tiếp cận và phương pháp để mở ra với những khám phá mới nơi chính bản thân, nhất là nơi người được đồng hành hầu khơi những nguồn chưa ai khơi, và sáng tạo những điều chưa ai đụng tới.

Sách tham khảo:
- Di Fabio A., Counseling. Dalla teoria all’applicazione, Giunti, Firenze 1999.
- Giordani B. – Mercatali A., La direzione spirituale come incontro di aiuto, Antonianum, Roma 1984.
- Giordani B., Il Colloquio psicologico nella direzione spirituale, Brescia, Roma 1992.
- Rogers C. R. –Russell D. E., Carl Rogers: un rivoluzionario silenzioso. Lo psicoterapeuta centrato sulla persona che rivoluzionò la psicologia, Edizioni la Meridiana, Molfetta 2002.
- Rogers C. R., La terapia centrata sul cliente, Martinelli, Firenze 1970.
- Rogers C. R., Psicoterapia di consultazione: nuove idee nella pratica clinica e sociale, Astrolabio, Roma, 1971.
- Rogers C. R., On becoming a person: a therapist's view of psyclotherapy, Houghton Mifflin, Boston 1961.
- Rogers C. R., Client-centered therapy: its current practice, implications, and theory, Houghton Mifflin, Boston 1951.
- Rogers C. R., - Marian Kinget G., Psychothérapie et relations humaines: théorie et pratique de la thérapie non-directive, Publications Universitaires, Louvain 1962-1965.

[1] C. R. Rogers, A Way of Being, Houghton Mifflin, Boston, 1980, 142.

[2] C. R. Rogers, - Marian Kinget, Psychothérapie et relations humaines: théorie et pratique de la thérapie non-directive, Publications Universitaires, Louvain 1962-1965, p. 92.

[3] Cf. A. Di Fabio, Counseling. Dalla teoria all’applicazione, Giunti, Firenze 1999, pp. 130-131.

[4] Cf. Ibidem.

[5] H. Faber – E Van Der Schoot, Praktikum, … p. 90, citato da Giordani – A. Mercatali, La direzione spirituale come incontro di aiuto, op. cit., p. 175.

Tác giả: Lm. Phêrô Nguyễn Văn Hương