Từ bi

Qua Lời Tổng Nguyện của Lễ Thánh Mátthêu hôm nay, các nhà phụng vụ muốn chúng ta ý thức rằng: Chúa đã mở lượng từ bi khôn tả chọn một người thu thuế là Mátthêu làm Tông Đồ rao giảng Tin Mừng.

Qua Lời Tổng Nguyện của Thứ Sáu Tuần Thánh này, các nhà phụng vụ muốn chúng ta xin Chúa lấy lòng từ bi nhìn đến đại gia đình nhân loại.

Đọc Sứ điệp này, tôi học được nhiều điều. Trước hết, Sứ điệp 2023 làm nổi bật những điểm tương đồng giữa hai tôn giáo hơn là đào sâu những khác biệt. Điểm tương đồng ấy là lòng từ bi của Nhà Phật và tình bác ái của Kitô giáo. “An trú với tâm từ bi” là giáo huấn quan trọng của Đức Phật, và hình ảnh vừa cụ thể vừa rất thân quen với mọi Phật tử là Bồ Tát, “người đã từ chối nhập Niết Bàn và ở lại thế gian làm việc để xoa dịu khổ đau của tất cả chúng sinh cho đến khi họ được giải thoát”.

Ngày 16 tháng 4 vừa qua, Bộ Đối thoại Liên tôn gửi sứ điệp đến quý Phật tử nhân dịp Đại lễ Vesak 2023 – Phật lịch 2567 với chủ đề: “Phật tử và Kitô hữu chữa lành nhân loại và trái đất bị tổn thương bằng Lòng Từ Bi và Tình Yêu Vị Tha”. Đại lễ Vesak năm nay được tổ chức vào ngày 02 tháng 6 (tức 15 tháng 4 Âm Lịch). Sau đây là toàn văn bản dịch tiếng Việt của Sứ điệp, do Văn phòng Đối thoại Đại kết và Liên tôn trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam chuyển ngữ.

Thiên Chúa là Đấng từ bi, nhân hậu, chậm bất bình và rất mực khoan dung, nhưng con người lại hay xét đoán và kết tội lẫn nhau nên các mối tương quan trong cuộc sống luôn bế tắc. Tin Mừng hôm nay mời gọi chúng ta sống quảng đại, yêu thương và tha thứ luôn luôn, mãi mãi, vô điều kiện như Thiên Chúa.

Hôm thứ Sáu vừa qua, Đức Thánh Cha Phanxicô đã khuyến khích các tín hữu Công giáo mừng lễ Giáng sinh bằng việc suy gẫm về sự gần gũi của Chúa Giê-su Ki-tô, chứ không phải về các khía cạnh tiêu dùng, thương mại của ngày lễ.“Làm ơn đừng sống một Giáng sinh giả tạo, một Giáng sinh thương mại,” Đức giáo hoàng khuyên các tín hữu ngày mùng 10 tháng 12.

Trong cuốn sách “Wealthy People in the New Testament”; tạm dịch, “Những Người Giàu của Tân Ước”, tác giả viết, “Tập ngân phiếu của bạn là một cuốn nhật ký về các việc lành; đó cũng là sản nghiệp trên trời của bạn. Thiên Chúa kêu gọi con cái Ngài phải từ bi, nhân hậu và công bình với mọi người.

Thật bất ngờ, phụng vụ Lời Chúa Chúa Nhật hôm nay cho thấy một tính cách rất lạ thường nơi Thiên Chúa, Đấng từ bi nhân ái, nổi tiếng “chậm bất bình và rất mực khoan dung”; ấy thế, Người còn là một Thiên Chúa ‘hay ghen’. Thú vị thay! Không chỉ nói rõ ‘điểm yếu’ ‘hay ghen’ của mình, Thiên Chúa còn hành động, Chúa Giêsu đã đánh đuổi những kẻ buôn bán ra khỏi đền thờ, một hành động hiếm hoi vốn có thể được mỹ từ hoá là ‘một cách tiếp cận khắc nghiệt’.

“Chúa là Đấng từ bi nhân hậu”, chân lý ngàn đời Thánh Vịnh đáp ca tuyên xưng, một lần nữa, thể hiện đậm nét tính cách của Thiên Chúa qua các bài đọc hôm nay. Trước lòng từ bi đó, người ta có thể đặt câu hỏi, như vậy “Có công bằng không?”; ‘câu trả lời đúng, đó là một câu hỏi sai’.

‘Nhìn xuống và ngước nhìn lên’, là hai nhịp của một chuyển động mà phụng vụ Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta. ‘Nhìn xuống’ để thấy mình đã phạm tội, lầm lỗi và thầm thì van xin qua Thánh Vịnh đáp ca, “Lạy Chúa, xin đừng xử với chúng con như chúng con đáng tội”; và ‘ngước nhìn lên’ để cùng Đaniel tuyên xưng, “Lòng từ bi và tha thứ thuộc về Chúa là Thiên Chúa chúng con”.

Phụng vụ Lời Chúa hôm nay cho thấy sự tương phản giữa lòng dạ của con người và tâm tưởng của Đấng dựng nên nó. Thiên Chúa, Đấng từ bi vô lượng, Đấng làm tươi mới mọi sự, ban cho con người sự sống, năm tháng và thời gian; đang khi phàm nhân, cụ thể là những biệt phái, lại quá khắt khe với đồng loại, chỉ vì “Lòng người quá hẹp hòi; lòng trời mãi bao la”.

Lãng mạn đến thế, tình tứ đến thế là cùng. Qua miệng ngôn sứ Hôsê, những lời ngọt ngào của Thiên Chúa khiến lòng chúng ta ấm lại; ấm lại, bởi lẽ lời này không phát ra từ đầu môi chót lưỡi đường mật của con người vốn thường đổi thay nhưng được thổ lộ từ môi miệng của Chúa Trời, Đấng đời đời, thường hằng… không bao giờ thay đổi cũng là Đấng từ bi nhân ái và thương xót, “Ta sẽ đính hôn với ngươi đến muôn đời”.

Tháng Năm về, mùa Hoa lại về, chúng ta lại nhớ về Mẹ Maria, người Mẹ và người Thầy tuyệt hảo. Mẹ vẫn miệt mài năm tháng đồng hành với chúng ta để lấy áo choàng từ bi che phủ chúng ta và dùng những lời nhắc bảo tinh tế để dạy dỗ uốn nắn chúng ta.

Đức Thánh Cha Phanxicô khích lệ các bạn trẻ “tiếp tục theo đuổi con đường từ bi thương xót”, trong thông điệp được gửi đến cuộc gặp gỡ Giới trẻ Âu Châu đang diễn ra tại thành phố Valencia- Tây Ban Nha của ĐHY Quốc vụ khanh Pietro Parolin.