Luật lệ

Mục đích của các khoản luật hay giới răn của Thiên Chúa là gì? Sự hiểu biết của những người Pharisêu về luật lệ và các nghi lễ làm cho họ tự hào. Họ đã dành cả đời để nghiên cứu 613 khoảng luật trong Cựu Ước cùng với vô số lời chú giải của các kinh sư. Họ thử thách Chúa Giêsu để xem liệu Người có hiểu đúng luật như họ không. Chúa Giêsu đã khiến họ ngạc nhiên với sự đơn giản sâu sắc và sự thấu hiểu luật Thiên Chúa cũng như mục đích của các luật đó.

Cuộc sống cần có những quy tắc luật lệ, để giúp con người hành động cho đúng và xã hội được trật tự. Trong đời sống đức tin, Thiên Chúa cũng ban Lề Luật giúp cho con người sống trọn đạo hiếu làm con cái Chúa. 

Nói đến theo Đạo, chúng ta thường nghĩ ngay đến việc tuân giữ một số nghi lễ và luật lệ. Chẳng hạn như đi lễ Chúa Nhật, giữ các điều răn, dâng cúng… Tất cả những điều này đều tốt và cần nhưng chưa đủ.

Nhà văn Nga Leo Ltolstoy đã viết rằng: “Tất cả các tôn giáo luôn có xu hướng nhấn mạnh đến những luật lệ bề ngoài. Không quá khó để chúng ta có thể đạt được sự hoàn hảo theo nghĩa này”.

Con người có thể sống chung với nhau được ổn định và trật là nhờ có các quy tắc, luật lệ. Bất cứ thời nào, đất nước hay tôn giáo cũng cần có luật lệ để giúp cho cuộc sống chung được tốt đẹp.

Trong ba điều căn bản: Thức ăn, vũ khí và lòng tin của con người thì lòng tin là điều chính yếu giúp cuộc sống và xã hội tốt đẹp bởi lẽ người ta dùng vũ khí như luật lệ để giữ trật tự an toàn cho xã hội, dùng lương thực để duy trì sự sống. Khi đường đời gặp nguy khó, giông tố, lo âu không biết đâu là bến bờ, muốn đi tới đích người ta phải chọn cho mình một hướng đi đúng và phải tin tưởng đó là đích đến của hành trình.

Cuộc sống con người luôn được bao phủ bởi rất nhiều quy tắc, luật lệ và nguyên lý. Có người bi quan coi các quy tắc, luật lệ như là một chướng ngại, giới hạn tự do. Họ cảm thấy khó chịu khi phải tuân giữ lề luật, nhưng thực ra lề luật nhằm bảo vệ con người.

Trong buổi tiếp kiến chung sáng thứ Tư 29-01-2020, ĐTC Phan-xi-cô bắt đầu loạt bài giáo lý về các mối phúc trong Tin Mừng thánh Mát-thêu 5,1-11 mở đầu diễn từ trên núi. ĐTC nhận xét rằng Đức Giê-su không áp đặt các mối phúc như một luật lệ nhưng người đề nghị những con đường đi đến hạnh phúc đích thật trong tương lai mà Thiên Chúa đã hứa với những người trung thành.

Sống trong một xã hội có nhiều thứ luật được đưa ra để giúp con người sống tốt, biết điểm dừng. Tuy nhiên, cũng có những thứ luật cứng nhắc, những phong tục khắt khe đến quên đi tình người. Trong bài Tin Mừng hôm nay, dưới ngòi bút của thánh sử Luca, đối với người bệnh phong, quyền năng của Chúa Giêsu vượt lên trên cả luật lệ và sự chết.

“Chúng ta đừng sợ tước hiệu Mẹ Thiên Chúa xúc phạm đến Thiên Chúa cao cả. Ngài đã chấp nhận giáng trần để trở nên như chúng ta mọi đàng ngoại trừ tội lỗi. Ngài chấp nhận mọi luật lệ sinh sống, đau khổ, chịu chết thì tại sao chúng ta lại sợ nói phạm đến Ngài khi bảo Ngài là con của một người Mẹ?”

Chính Đức Giêsu khi chữa cho người mắc bệnh phù thũng thì cũng chữa luôn căn bệnh nan y cho người Pharisêu khi để họ buộc phải tự vấn lương tâm: “Trong ngày Sabat, ai trong các ông có con lừa hay con bò rơi xuống giếng mà không lập tức kéo nó lên sao?”. Điều này đã khiến họ phải lặng thinh. Đối với Chúa Giê-su, con người là ưu tiên số một: luật lệ được đặt ra là vì con người và nền tảng của mọi luật lệ đó là yêu thương. Như thế, Chúa đã dạy cho những người Pha-ri-sêu một bài học căn bản về lòng nhân.

Trong bất kỳ xã hội nào, luật lệ rất quan trọng và cần thiết để duy trì an ninh trật tự. Luật lệ đem lại sự công bằng cho mọi người, nhất là cho những người nghèo khổ, đau yếu, cô thế, cô thân. Nhưng đôi khi nếu chỉ giữ luật theo mặt chữ, thì luật lệ lại trở thành gánh nặng cho con người, trở thành thứ “vũ khí” phá vỡ mối tương quan thân ái giữa con người với nhau. Một cách rõ ràng bài Tin mừng hôm nay diễn tả điều ấy.