Ăn năn

“Không phải sự ăn năn cứu rỗi tôi; sự ăn năn là dấu cho thấy ‘tôi nhận ra’ những gì Thiên Chúa đã làm trong Đức Kitô. Ơn cứu độ của Chúa không dựa trên logic của con người mà dựa trên cuộc tử nạn và phục sinh của Chúa Con.

Qua Lời Tổng Nguyện của Thứ Tư Tuần 5 Mùa Chay này, các nhà phụng vụ muốn chúng ta ý thức rằng: Chính Chúa đã làm cho chúng ta biết ăn năn hối cải, và quyết tâm phụng sự Chúa,

Năm xưa trên cây sồi, làng Fatima xa xôi, có Đức Mẹ Chúa Trời, hiện ra uy linh sáng chói, Mẹ đã nói với ba trẻ ở Fatima rằng:  (1) Hãy ăn năn đền tội, (2) Hãy tôn sùng mẫu tâm, và (3) Hãy siêng năng lần Hạt Mân Côi để đem lại hòa bình cho nhân loại và để chấm dứt chiến tranh.

Ông bà ta thường nói: “Đánh người chạy đi chứ ai đánh người chạy lại”, nghĩa là con người có lầm lỗi to lớn thế nào đi nữa, nếu biết ăn năn hối hận thì được mọi người thương và tha thứ.

Toàn thể Giáo hội bước vào bốn mươi ngày chay thánh với Thứ Tư Lễ Tro, trong đó có cử hành việc làm phép và xức tro trên đầu. Nghi thức phụng vụ khởi đầu Mùa Chay muốn nhắc nhở con người về thân phận hữu hạn và tội lỗi của mình để biết khiêm nhường ăn năn sám hối mà trở về cùng Chúa: “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng” (Mc 1,15).

Trong các mùa của năm phụng vụ, Mùa Chay là mùa đặc biệt nhất đối với mọi người kitô hữu. Mùa Chay là mùa để họ nhìn lại chính mình, tâm hồn trầm lắng, để xét mình, ăn năn tội lỗi, giao hòa với Thiên Chúa và tha nhân như tiên tri Giôen đã viết: “Hãy hết lòng trở về với Chúa, hãy ăn chay, khóc lóc, và thống thiết than van. Đừng xé áo, nhưng hãy xé áo lòng” (Ge 2,12-13).

Chúng ta đang sống trong những ngày đầu tiên của Mùa Chay. Mỗi năm, Giáo Hội dành riêng cho chúng ta 40 ngày để cùng với Chúa Giêsu đi vào cuộc khổ nạn của Ngài. Lời mời gọi tha thiết gửi tới các tín hữu trong Mùa Chay là ăn năn sám hối, siêng năng cầu nguyện và làm việc bác ái.

Phần thứ nhất của đoạn Tin Mừng hôm nay (c.14-15), Chúa Giêsu bắt đầu đi rao giảng Tin Mừng và kêu gọi: “Thời giờ đã mãn và nước Thiên Chúa đã gần đến; anh em hãy ăn năn sám hối và tin vào Tin Mừng”.

Thông thường, khi nghĩ đến hoán cải, sám hối, ăn năn… chúng ta nghĩ ngay đến Mùa Chay. Điều này không có gì không đúng, vì quả thực đặc nét của Mùa Chay là hoán cải, trở về, đổi mới đời sống.

Hai dụ ngôn này để diễn tả tình thương và niềm vui của Thiên Chúa khi người tội lỗi ăn năn hối cải. Niềm vui dường như hơi bất thường so với thực tế khi người chủ để lại 99 con chiên để đi tìm con chiên lạc, hay vất vả đi tìm đồng tiền đánh mất, để khi tìm được thì hân hoan mời hàng xóm đến chung vui.

Trong cuộc sống, đôi khi con người mặc cảm với tội lỗi, hoặc mất đi ý thức tội hay nằm lỳ trong tội. Thiên Chúa là Cha giàu lòng thương xót nên dù con người có tội lỗi đến đâu thì Ngài vẫn luôn chờ đợi con người ăn năn hối cải để ban ơn tha thứ.

Đó là lời cảm nghiệm sâu sắc tình yêu vô biên của Thiên Chúa, cũng là một lời ăn năn hoán cải tận đáy lòng của một con người bị bầm dập tả tơi bởi bao nhiêu tội lỗi. Con người này chính là thánh Augustinô.

Nước mắt có khi do tiếng khóc chợt bật lên cho những đắng cay hệ lụy bủa vây trùng trùng, nhưng có lúc do một hôm nhìn lại bỗng giật mình ăn năn thống hối.

Cả hai bài đọc hôm nay nói đến ngày chung thẩm và sự công thẳng của Thiên Chúa. Giêrêmia cho thấy dân Chúa chỉ như nắm đất sét trong tay người thợ gốm, Thiên Chúa có thể bóp nó nhão nhoét bất cứ lúc nào, vì thế, hãy ăn năn; Tin Mừng nói đến ngày mà các thiên sứ sẽ tách biệt người lành ra khỏi kẻ dữ, vì vậy, hãy hoán cải. Thiên Chúa có hồi kết của Người.

Thiên Chúa là Đấng giàu lòng thương xót và luôn tha thứ, nhưng luôn dứt khoát và nghiêm khắc nhắc nhở những ai cứng lòng không ăn năn sám hối. Điều này được diễn tả trong bài Tin Mừng hôm nay qua việc Đức Giê-su nói: “Khốn cho ngươi, hỡi Kho-ra-din ! Khốn cho ngươi, hỡi Bết-xai-đa ! Vì nếu các phép lạ đã làm nơi các ngươi mà được làm tại Tia và Xi-đôn, thì họ đã mặc áo vải thô, rắc tro lên đầu tỏ lòng sám hối từ lâu rồi”.

Ngay từ ngày đầu Mùa Chay, chúng ta đã được nghe lời mời gọi: “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng” (Mc 1,15). Đúng, mùa Chay là mùa sám hối canh tân: ăn năn đền tội, ăn chay hãm mình, ăn ngay ở lành, để canh tân đời sống qua việc làm mới lại mối tương quan với Chúa, với anh em và với chính mình.

Tin Mừng hôm nay ghi lại những lời Chúa Giêsu khiển trách các thành đã từng nghe và chứng kiến những phép lạ Ngài làm mà không tỏ lòng sám hối ăn năn. Đó là các thành phố Kho-ra-din, Bét-sai-đa, Ca-phác-na-um.