Muối đất và ánh sáng cho trần gian

Lời Chúa hôm nay trong bài Tin Mừng theo thánh Mát-thêu, tiếp nối bài giảng trên núi với Tám Mối Phúc, mời gọi chúng ta sống căn tính Kitô hữu trong một thế giới cần được ướp mặn và soi sáng. Đức Giêsu không chỉ mạc khải sứ mạng ấy cách lý thuyết, nhưng còn trao phó cho từng người môn đệ: “Chính anh em là muối cho đời… là ánh sáng cho trần gian.” Lời tuyên bố này không mang tính lựa chọn mà là một xác tín, là một căn tính, là một định mệnh gắn liền với người môn đệ. Điều ấy có nghĩa là nếu không sống như muối như ánh sáng, người Kitô hữu đánh mất chính bản thân mình, không còn là Kitô hữu đích thực.

“Chính anh em là muối cho đời”. Hình ảnh muối không xa lạ với bất kỳ nền văn hóa nào. Trong thời Đức Giêsu, muối không chỉ dùng để nêm nếm, mà còn là phương tiện bảo quản thực phẩm trong một thế giới chưa có tủ lạnh. Muối cũng là biểu tượng của giao ước bền vững. Trong sách Lê-vi, Thiên Chúa phán rằng lễ vật phải được dâng với muối, như dấu chỉ của giao ước bất biến giữa Ngài và dân Ngài. Vậy thì khi Chúa Giêsu gọi chúng ta là muối, Ngài đang mời gọi chúng ta làm cho đời sống này khỏi bị hư thối, khỏi rơi vào sự mục ruỗng luân lý và sự tha hóa đạo đức. Nhưng muối chỉ có giá trị khi nó tan biến đi trong món ăn, không ai ăn muối sống mà khen là ngon. Cũng vậy, người Kitô hữu phải dám tan biến đi cái tôi ích kỷ, để tình yêu Đức Kitô trong họ được thấm sâu và gìn giữ thế giới này khỏi mục nát.

Nhưng Chúa cũng cảnh báo: “Nếu muối mà nhạt đi, thì lấy gì muối nó cho mặn lại?” Câu hỏi này chất chứa nỗi xót xa của Chúa trước một thực tại: người môn đệ có thể đánh mất bản chất của mình. Điều ấy xảy ra khi đời sống Kitô hữu trở nên thỏa hiệp, không còn vị mặn của chân lý, của bác ái, của hy sinh, mà trở thành nhạt nhẽo, vô cảm, giống y hệt thế gian. Khi ấy, thay vì gìn giữ thế gian khỏi mục nát, chính chúng ta lại góp phần vào sự thối rữa của nó.

“Chính anh em là ánh sáng cho trần gian.” Ánh sáng là biểu tượng của Thiên Chúa. Trong Cựu Ước, vinh quang Thiên Chúa hiện diện như đám mây rực sáng. Trong Tân Ước, Đức Giêsu tuyên bố: “Ta là ánh sáng thế gian.” Và hôm nay, Người chia sẻ ánh sáng ấy cho các môn đệ. Nhưng ánh sáng không tự nó phát sinh. Như mặt trăng chỉ tỏa sáng khi phản chiếu ánh sáng mặt trời, người Kitô hữu cũng chỉ trở nên ánh sáng khi kết hiệp mật thiết với Đức Kitô, nguồn sáng đích thực. Vì thế, đời sống cầu nguyện, đời sống bí tích, đặc biệt là Thánh Thể, là điều kiện tiên quyết để người môn đệ có thể phát sáng.

Người ta không thắp đèn rồi để dưới thùng, nhưng đặt trên đế để soi sáng cho cả nhà. Đức Giêsu khẳng định rằng, đời sống chứng tá của người Kitô hữu không thể che giấu được. Không ai là người tin Chúa thực sự mà đời sống lại vô danh tiểu tốt, chẳng gây được ảnh hưởng nào lên môi trường quanh mình. Nếu một người sống kết hiệp thật với Chúa, tự thân họ sẽ toả sáng bằng sự hiền lành, chân thật, công chính, bao dung, bác ái. Ánh sáng đó không làm ai chói mắt, nhưng hướng dẫn người khác về nguồn sáng là chính Thiên Chúa. Vì thế, ánh sáng Kitô hữu không phải để người ta khen ngợi chính mình, mà để “người ta thấy những việc tốt đẹp anh em làm mà ngợi khen Cha của anh em, Đấng ngự trên trời.”

Ở đây, Chúa Giêsu đặt ra một nguyên lý nền tảng cho đời sống tông đồ: đời sống gương sáng là phương thế rao giảng hữu hiệu nhất. Người ta có thể không đọc Kinh Thánh, nhưng họ sẽ đọc cuộc đời ta. Người ta có thể không đi nhà thờ, nhưng họ sẽ cảm nhận được Đức Kitô nếu gặp nơi ta một trái tim biết yêu, một bàn tay biết trao, một đôi mắt biết cảm thông. Đó là ánh sáng chiếu tỏa. Trái lại, nếu đời sống ta đầy mâu thuẫn, lời ta không ăn khớp với việc ta làm, thì ánh sáng đó bị che khuất, thậm chí trở thành phản chứng.

Vậy làm sao để trở nên muối đất và ánh sáng thế gian? Chúng ta cần can đảm sống chứng tá trong đời sống hằng ngày, từ những điều nhỏ nhặt nhất: lời nói tử tế thay vì cay độc, cử chỉ tha thứ thay vì thù hằn, sự trung tín thay vì gian dối. Làm việc thiện không cần phải phô trương, nhưng cần được thực hiện với một trái tim trong sạch. Người môn đệ không sống theo dư luận, theo số đông, mà theo lẽ thật. Dù trong âm thầm hay nơi công khai, Kitô hữu phải để cho Tin Mừng được thể hiện qua chính cuộc đời mình.

Muối và ánh sáng không được sinh ra để tồn tại cho chính nó, nhưng để phục vụ. Muối nếu giữ trong hũ mãi mãi thì chẳng có ích gì. Ánh sáng nếu che giấu đi thì trở nên vô nghĩa. Kitô hữu sống đức tin nhưng giữ lại cho riêng mình, không chia sẻ, không sống chứng nhân, thì chẳng khác gì ngọn đèn bị úp lại. Thế giới hôm nay cần ánh sáng và vị mặn ấy biết bao! Trong một xã hội đang bị nhấn chìm bởi giả dối, bạo lực, ích kỷ và vô cảm, người Kitô hữu càng cần sống dấn thân, hy sinh, chân thật và yêu thương để cứu lấy phần người đang phai mờ trong lòng nhân loại.

Hơn nữa, trong bài đọc thứ nhất hôm nay, thánh Phaolô nhấn mạnh đến sự trung tín của Thiên Chúa: nơi Đức Kitô không hề có chuyện “vừa có vừa không”, nhưng là “có” hoàn toàn. Vì thế, chúng ta cũng phải là những người sống có lập trường rõ ràng, trung thành với lời cam kết theo Chúa. Trong xã hội của sự thỏa hiệp, tương đối hóa mọi giá trị, Kitô hữu càng cần rõ ràng trong đức tin và đời sống đạo đức. Không thể vừa theo Chúa, vừa chạy theo lợi ích riêng. Không thể vừa đi lễ, vừa sống gian lận trong kinh doanh. Không thể vừa đọc kinh cầu nguyện, vừa sống ích kỷ, thù hận. Lời chứng của chúng ta phải đồng nhất với chính bản thân mình.

Thật vậy, Chúa không đòi chúng ta làm những điều lớn lao, nhưng Ngài muốn từng hành động nhỏ của chúng ta mang hương vị yêu thương, và ánh sáng sự thật. Một lời an ủi dành cho người cô đơn, một sự giúp đỡ âm thầm cho người thiếu thốn, một cái ôm cho người đang đau khổ… tất cả đều là những tia sáng, những hạt muối cho đời. Và khi cả cộng đoàn tín hữu cùng nhau sống như thế, thế gian sẽ cảm nếm được tình thương và ánh sáng của Thiên Chúa.

Kết thúc, chúng ta hãy cầu xin Chúa cho mỗi người chúng ta biết can đảm sống sứ mạng làm muối và ánh sáng giữa lòng đời. Xin cho ta biết ở lại trong ánh sáng Đức Kitô để phản chiếu ánh sáng đó cho thế giới. Và xin đừng để cuộc đời Kitô hữu của chúng ta trở nên nhạt nhòa, vô nghĩa, nhưng luôn tỏa hương vị yêu thương, rực sáng sự thật, và dẫn đưa nhiều người đến với Chúa.