Khổng tử

Trong kho tàng triết học Đông phương, Đức Khổng Tử, một trong những bậc thầy vĩ đại nhất, đã đòi hỏi người quân tử phải có năm đức tính cốt yếu, gọi là Ngũ Thường: Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín.

Khổng Tử trong bộ Tam Tự kinh có câu: “Nhân chi sơ, tính bản thiện”, có nghĩa là con người sinh ra vốn có bản tính thiện và tốt lành. Tuy nhiên, Tuân Tử về sau không đồng ý với tư tưởng này, nên nói: “Nhân chi sơ, tính bản ác” có nghĩa là con người sinh ra vốn có bản tính độc ác.

Sách Lã thị Xuân Thu do Lã Bất Vi chủ xướng biên soạn ghi lại tích truyện Nồi cơm của Khổng Tử. Tận mắt nhìn thấy Nhan Hồi ăn vụng cơm, Khổng Tử tỏ ra vô cùng thất vọng về người trò cưng. Thế nhưng, khi biết được sự thật, Khổng Tử phải thốt lên: “Chao ôi! Thế ra trên đời này có những việc chính mắt mình trông thấy rành rành mà vẫn không hiểu được đúng sự thật! Chao ôi! Suýt tý nữa là Khổng Tử này trở thành kẻ hồ đồ và bất công!”