Về với Phương Nam ắt hẳn ai ai cũng phải trầm trồ khen ngợi ngôi thánh đường nhỏ xinh và mang nhiều kỷ niệm thấm đậm tình đất tình người. Đặc biệt hơn nữa khi ta được đọc lại lịch sử hình thành giáo họ với nhiều nỗi truân chuyên này. Mảnh đất mẹ đã mở rộng tay che chở cho cụ tổ hình thành nên giáo họ, thì nay mảnh đất vẫn đang dang rộng vòng tay ôm ấp lấy những người con, người cháu của ngôi làng. Trước hết ta phải ngược dòng lịch sử để thấy được sự hy sinh vất vả cũng sự vẻ vang của người gầy dựng nên thành quả như ngày hôm nay: “Vào năm Ất Dậu (1825 – theo Việt Nam sử lược), cụ Đinh Văn Đề (người làng Trà Lũ thuộc giáo xứ Vương cung Thánh đường Phú Nhai ngày nay) theo nghĩa quân Phan Bá Vành nổi dậy dụ tướng, mộ quân đi chấn áp các phủ, huyện, phá kho tích trữ lấy thóc gạo chia cho dân nghèo. Cụ Đề là một trong 24 võ tướng nổi tiếng binh hùng trí dũng song toàn…nhưng rồi sự nghiệp không thành, cụ cùng đội quân phải tìm nơi ẩn núp để thoát thân” (Nhật ký nguyện đường giáo họ Phương Nam, giáo xứ Phạm Pháo).
Theo sử liệu thì mảnh đất Phương Nam hiện nay là bãi bồi do con sông Ninh Cơ thơ mộng kiến tạo nên. Quả là ông Trời đã thương người lương thiện, mảnh đất trở thành nơi an toàn cho người hiền cư ngụ. Đất và người đã xe duyên kết phận, từ nay mảnh đất có lộc này sẽ cưu mang và che chở người bạn chí tình của mình mãi mãi, và ngược lại con người cũng sẽ mãi gắn bó với mảnh đất này và coi mảnh đất là tài sản vô giá mà Tạo hóa đã ban tặng cho họ. Cụ Đề đã vô cùng hạnh phúc vì biết rằng mảnh đất này ắt hẳn Thiên Chúa đã thương ban cho mình và cụ không một chút do dự chọn mảnh đất tốt này làm nơi định cư cho mình và cả gia tộc lớn mạnh sau này “Cụ đã chọn điểm này cắm trụ vào tháng Sáu năm Mậu Tý, 1828” (x. Việt Nam sử lược). Vậy là con người từ những biến cố thất bại, nhưng giầu nghị lực, đầy khát vọng mưu sinh, được Thiên Chúa quan phòng, được thiên nhiên ưu đãi mà đất và người đã làm nên những thành quả vẻ vang cho hậu thế.
Nói đến họ Đinh, chúng ta chẳng ai không biết đến vị tướng tài ba Đinh Bộ Lĩnh đã dẹp loạn 12 sứ quân và sau đó lên làm vua với tước hiệu Đinh Tiên Hoàng. Họ Đinh đã đi vào lòng mỗi người dân Việt với nhiều vị tướng tài, và cụ Đề cũng là một trong những người con ưu tú của dòng họ Đinh; đặc biệt hơn dòng họ Đinh còn sản sinh cho Giáo hội Việt Nam nhiều đấng bậc, các ngài đã làm rạng danh cho quê hương cũng như dòng tộc mình. Nói đến đây tôi muốn cùng độc giả quay lại với mảnh đất lành có chú chim “Đinh” đến đậu. Nhờ ý Trời xếp đặt, thuận lợi đủ đàng kết hợp cùng những tinh hoa của con người mà mảnh đất đã “phất lên như diều gặp gió”; tình đất tình người luôn thắm đượm quyện hòa vào nhau làm nên mảnh đất trù phú như ngày nay. Cụ Đề đã cố công gầy dựng hầu tạo lập cho con cháu một cơ nghiệp đầy triển vọng mai sau. Nhờ sự dạy bảo cặn kẽ của tổ tiên, dòng họ Đinh đã không ngừng vươn lên nơi “đất người”.
Vinh sơn mảnh đất từ xưa
Tiền nhân khai sáng giãi dầu nắng mưa
Đất lành chim đậu là đây
Tổ Đinh xem định chốn này dựng quê
Vinh sơn Đại tộc Văn Đề
Từ làng Trà Lũ chọn về Kim Đê
(Nhật ký nguyện đường giáo họ Phương Nam)
Từ một người (cụ Đề) đã sản sinh ra một dòng họ đông đúc, trở thành một dâu mang tước hiệu Vinh sơn (là quan thầy của cụ tổ Đinh Văn Đề) là một trong bốn dâu của giáo họ Phương Đê. Đặc biệt hơn nữa, hiện nay dâu Vinh sơn đã là một giáo họ với tên gọi Phương Nam thuộc giáo xứ Phạm Pháo (Đức cha Giuse Hoàng Văn Tiệm đã nâng lên giáo họ năm 2008). Tuy trong những thời gian đầu việc tạo dựng một ngôi nguyện đường nhỏ gặp rất khó khăn: sự cấm cách của xã hội, khó khăn về điều kiện kinh tế,…, nhưng những người con họ Đinh đã không nản chí vì họ tin rằng thánh Quan thầy Vinh sơn sẽ luôn đồng hành và phù giúp họ trong mọi biến cố khó khăn. Thiên Chúa không bao giờ bỏ quên những ai có lòng tín thác mạnh mẽ vào Người; ơn Chúa thương ban nhờ lời chuyển cầu của thánh Quan thầy, người góp của người góp công đã xây nên ngôi thánh đường (năm 2012) với kiến trúc Á đông mang vẻ đẹp tao nhã, xứng đáng là nơi cho Thiên Chúa ngự trị.
Nhờ đâu mà Phương Nam có được một gia tài lớn lao như ngày hôm nay? Thưa: Trước hết, chúng ta phải kể đến ơn Thiên Chúa ban cho giáo họ nhờ qua phúc đức tổ tiên để lại, vì chính Thiên Chúa đã hứa ban cho những ai hiền lành có được đất làm cơ nghiệp “Ai hiền lành ấy là phúc thật, vì chưng sẽ được đất Đức Chúa Trời làm của mình vậy” (mối phúc thứ hai trong tám mối phúc của Thiên Chúa ban cho con người). Ắt hẳn ai trong chúng ta cũng đều biết “đất Đức Chúa Trời” muốn nói ở đây là hạnh phúc thiên đàng mai hậu. Tuy nhiên, Thiên Chúa sẽ ban ơn cho những ai sống đúng theo luật Người ngay ở đời nay và đời sau nữa. Thứ đến, nhờ tinh thần đoàn kết trong mọi công việc từ việc lớn đến việc nhỏ, giáo họ luôn đồng lòng hầu dựng xây dòng họ mỗi ngày thêm tươi đẹp bằng tình yêu thương thắm đượm tình người. Nhờ có được như vậy, dòng họ mới có thể tồn tại và phát triển mạnh mẽ như ngày hôm nay. Người viết ước mong sao mỗi dòng họ chúng ta cũng biết sống yêu thương đùm bọc lẫn nhau để có thể vươn lên mạnh mẽ như giáo họ Phương Nam hiện nay.
Xin chúc cho từng người con dòng họ Đinh trong giáo họ mỗi ngày thêm thăng tiến về mọi mặt trong đời sống thường ngày hầu mai sau sẽ được hưởng “đất Đức Chúa Trời” làm cơ nghiệp như các bậc tổ tiên đã vinh dự được hưởng trên quê Trời.
Nhựa Sống