Sự ô nhiễm quyền lực

Thứ sáu - 06/05/2022 04:39 602

picture french raven bases social power 1

“Một trăm cái lý không bằng tí cái quyền”
St.

Ngày nay, một xã hội nhiễu nhương và đầy biến động, được bao trùm bằng một sự bình an giả tạo của những tiến bộ kĩ thuật, đang biến giấc mơ về một xã hội tươi đẹp được xây dựng để phục vụ con người trở nên xa vời. Thay vì được sống trong hòa bình với một môi trường trong lành, con người lại phải vật lộn, vò xé trong một môi trường và xã hội đầy ứ ô nhiễm từ đất, nước, không khí, âm thanh cho đến ô nhiễm thông tin và nhiều loại thứ ô nhiễm tinh vi khác. Ô nhiễm môi trường đang là một vấn đề bức bối chưa có giải pháp với toàn thể nhân loại và mọi quốc gia khi trái đất và con người đang bị nhấn chìm bởi những đống rác khổng lồ của rác thải cả về vật chất lẫn thông tin. Nhưng đời sống và tương lai của nhân loại lại đang bị đe dọa bởi một thứ ô nhiễm nguy hiểm hơn và đáng sợ hơn, là nguyên nhân gây ra mọi sự ô nhiễm, đó là ô nhiễm quyền lực. Con người ngày càng tinh tế đến mức tinh quái trong việc sử dụng món quà cao quý mà tạo hóa ban tặng này. Để rồi khi quyền lực bị ô nhiễm, thay vì dùng quyền lực trong sạch để kiến tạo hòa bình, con người lại sử dụng thứ quyền lực đã bị ô nhiễm và bị nó làm biến chất. Con người trở thành một sinh vật có khả năng gây đau khổ cho chính mình, cho đồng loại và thế giới một cách tàn bạo nhưng lại tinh vi nhất, coi quyền lực là cùng đích và sử dụng nó như một công cụ đáng sợ để gây chia rẽ cùng biết bao nỗi đau và sự kinh hoàng khiến trái đất và nhân loại rên siết và quặn đau.

Ô nhiễm, hiểu đơn giản là “hiện tượng môi trường thay đổi về mặt tính chất. Sự thay đổi này gây suy giảm môi trường hay thậm chí là “bị là bẩn”. Sự thay đổi này sẽ gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của con người các loài sinh vật”.[1] Như vậy, phải chăng ô nhiễm quyền lực là việc thay đổi về mặt tính chất của quyền lực khi con người sử dụng quyền lực vượt quá giới hạn cho phép để rồi quên mất vai trò của mình trong việc sử dụng quyền lực, biến quyền lực từ công cụ phục vụ trở thành vũ khí hủy diệt gây nguy hiểm cho trái đất và nhân loại. Trong lịch sự hiện hữu của mình, con người đã và đang sử dụng quyền lực không phải như những nhà quản lý tài ba nhưng lại thích sử dụng và làm dụng quyền lực như một ông chủ ngu ngốc luôn bị quyền lực chi phối và lèo lái đến mức bị biến thành nô lệ cho chính công cụ quyền lực ô nhiễm này.

Con người sinh ra là một sinh vật chính trị [2] nghĩa là mang bản chất quyền lực. Đó là một sự thật hiển nhiên mà không ai có thể phủ nhận. Không ai trong chúng ta sinh ra, lớn lên và tồn tại mà không có hay giữ cho mình một thứ quyền nào đó, những quyền căn bản và bất khả xâm phạm dù người đó sinh ra đã là nô lệ và chết đi vẫn mang thân nô lệ. Trong lịch sử hiện hữu, con người dần dần xác lập và khẳng định quyền của mình trên trái đất, với vũ trụ, với thiên nhiên và với đồng loại. Như thế, quyền lực giúp con người thiết lập và duy trì những trật tự cùng những định chế trong thế giới. Đó là giá trị của quyền lực chân chính và là ý muốn của Đấng Tạo Hóa khi trao quyền cho con người. Vì thế, xuôi dòng văn minh nhân loại, không ít những con người biết giới hạn quyền lực và giới hạn của mình để rồi dùng quyền lực mình có trong tay để cộng tác, để san sẻ, xây dựng và phát triển nhân loại và thế giới. Nếu không có quyền thì làm sao các nhà lãnh đạo, các tổ chức công quyền hay pháp luật, các tổ chức hay cá nhân là mỗi chúng ta có thể cùng nhau có xây dựng và duy trì trật tự hòa bình trên thế giới; nếu không có quyền thì làm sao các tổ chức nhân quyền được phép lên tiếng và hành động vì quyền con người; nếu không có quyền thì làm sao giáo hội có thể cộng tác để thăng tiến đời sống xã hội và nhân loại, nhất là trong việc bảo vệ công lý, bảo vệ môi trường; nếu không có quyền thì làm sao con người có tự do, được tự do đi lại, tự do ngôn luận, tự do trình bày quan điểm ý kiến hay đấu tranh; và nếu không có quyền thì làm sao con người có thể sống và sống hạnh phúc…

Tuy nhiên, khi ngày càng đi xa và tưởng rằng đã chèo lên đỉnh cao trong mọi lĩnh vực, thì con người lại đi quá giới hạn và ảo tưởng về một thứ quyền lực tuyệt đối trên trái đất và đồng loại. Khi đó, quyền lực cũng bị biến chất và bị ô nhiễm bởi sự ích kỉ, tính tham lam và sự kiêu ngạo của con người, để rồi chính con người lại bị bẩn, bị gây hại và bị ô nhiễm bởi thứ quyền lực đã bị ô nhiễm. Thay vì dùng quền để phục vụ và cải tạo thế giới thì nhiều người đã lạm quyền để thống trị nhau, để quyền lực len lỏi và làm biến chất thậm chí mất nhân tính nhiều người, cắt đứt mối liên kết giữa con người với thiên nhiên và với đồng loại. Con người thậm chí ngày càng đặt ra nhiều thứ quyền và tự chiếm lấy nên bên cạnh những quyền chính đáng thì có vô số những quyền phi lý. Đồng thời, cùng với những thứ quyền giúp con người tăng tiến thì có vố số thứ quyền khiến con người bị nó chi phối lèo lái hành vi, mục đích khiến cho con người trở thành những tên nô lệ khát máu và bị ô nhiễm bởi thứ quyền lực đã bị ô nhiễm vì sự ích kỉ cùng thái độ kiêu ngạo tự tôn, gây ra biết bao đau khổ cho thiên nhiên và cho nhân loại.

Lịch sử nhân loại có lẽ đã tươi sáng hơn nếu con người biết giới hạn của mình và biết dùng những thứ quyền lực chân chính giúp nhân loại phát triển thiên nhiên, vũ trụ và con người hài hòa. Nhưng lịch sử lại không ngừng bị vấy bẩn bởi được dệt lên bằng không ít những trang sử nhuốm máu của những thứ bá quyền, nơi mà một hoặc một số người cướp quyền của tạo hóa, của thiên nhiên và của người khác để thống trị thiên nhiên, đe dọa và giết lẫn nhau để rồi những vết thuơng không bao giờ lành hằng ngày hằng giờ vẫn hằn sâu trên ngôi nhà chung của nhân loại.

Ngay từ những trang đầu của Kinh Thánh, A-đam và E-và đã sử dụng cái gì nếu không phải là quyền tự do để bất tuân và sa ngã; rồi nếu không tự cho mình cái quyền trên mạng sống người khác xuất phát từ lòng ghen ghét, làm sao Cain dám giết Aben; hay đâu là lý do khiến các biệt phái cùng giới lãnh đạo Do Thái giết Chúa Giê-su, nếu không phải là quyền lực mang danh tôn giáo; cùng biết bao câu chuyện đau lòng mà dân Chúa là nạn nhân hay là chính thủ phạm sử dụng thứ quyền đã bị ô nhiễm để hại nhau và làm khổ nhau…

Cũng vậy, trong lịch sử thế giới, biết bao cuộc xung đột chiến tranh về sắc tộc tôn giáo hay ý thức hệ bắt nguồn từ đâu nếu không phải từ việc lạm dụng quyền lực và coi quyền lực như công cụ để giải quyết xung đột và áp đặt sự cai trị trên người khác, nhất là những người nghèo, thấp cổ bé miệng. Những cuộc xung đột và đấu đá quyền lực không biết có tự bao giờ, nhưng trong mọi giai đoạn của lịch sử nhân loại, đều có những cuộc tàn sát, những cuộc chiến hay những cuộc đấu đá tàn khốc vô nghĩa mà nơi đó, quyền lực đã bị ô nhiễm chi phối và lèo lái con người gây biết bao tội ác. Chiến tranh, dịch bệnh vẫn âm ỉ, đã và đang thiêu rụi quả địa cầu nhỏ bé của chúng ta mà mỗi người có thể là nạn nhân nhưng có thể là chính thủ phạm cho sự tàn phá này.

Dựa vào đâu mà Stalin, Hitle hay Polpot hay nhiều nhà độc tài[3], những nhà tài phiệt cũng như nhiều kẻ máu lạnh trong lịch sử dám sử dụng mạng người như những chiêu bài hay một thú vui để thỏa mãn khát vọng về một thứ quyền lực tuyệt đối. Gần đây nhất, khi nhân loại vẫn còn đang chao đảo và chưa thể vượt qua được cú sốc Covid thì sáng ngày 24 tháng 2 năm 2022, những tiếng nổ đầu tiên báo hiệu một cuộc xâm lăng có thể nói vô lý nhất trong lịch sự thế giới hiện đại được đặt một cái tên rất mĩ miều là chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga nhằm vào Ukraina[4]. Cuộc chiến Nga -Ukraina bắt đầu sau một thời gian hằm hè của Putin, một trong những tổng thống từng được yêu mến và nể phục nhất thế giới nhưng nay đã và đang cho thấy ông ta là một người khao khát quyền lực nhất thế giới. Dựa vào đâu nếu không phải dựa vào quyền lực mà Putin trở thành một người như thế. Hãy tưởng tượng nếu một kẻ điên rồ nào đó lên nắm quyền và vô tư ấn nút hạt nhân trên khắp thế giới? Thật đáng sợ!

Không những thế, con người dùng quyền lực dưới bàn tay tham lam của những người tôn sùng ông thần tiền, thần tài coi trái đất và người khác như những nguồn tài nguyên vô tận để khai thác, để tàn phá đến kiệt quệ, để thỏa mãn khát vọng chinh phục, để rồi thay vị xây dựng thiện ích chung, trái đất và những người xung quanh ngày càng bị nhấn chìm trong một môi trường ô nhiễm và đầy nguy hiểm…

Cũng vậy, trong đời sống hằng ngày, dựa vào đâu để một người mẹ sẵn sàng giết đứa con của mình ngay trong trứng nước, dựa vào đâu một người có thể tước đi mạng sống của người khác và của chính mình nếu không phải là việc lạm dụng quyền lực. Điều này không còn quá xa lạ trong thời đại 4.0, khi mà lướt qua các trang mạng và mặt báo trên khắp thế giới cũng như tại Việt nam, chúng ta không khỏi giật mình về sự lan tràn và tràn ngập của sự ô nhiễm quyền lực mà tác hại của nó đã, đang và sẽ còn tiếp tục ảnh hưởng và hủy hoại thế giới cũng như đời sống của con người.

Và thật đáng buồn khi chính Giáo hội của Chúa cũng đã từng và đang bị ô nhiễm bởi thứ quyền lực đang bị ô nhiễm này. Đó là khi vẫn có những con người trong Giáo hội từ giáo sĩ, tu sĩ đến giáo dân sử dụng những thứ quyền lực ô nhiễm để gây ra bao đau khổ cho thân mình Đức Ki-tô cũng như cho các chi thể của Ngài như tư tưởng và lối sống giáo sĩ trị, tham những, lạm dụng tình dục hay những sự việc đáng xấu hổ khác đã và đang xảy ra…

Như thế, sự ô nhiễm quyền lực đã làm biến chất nhiều người và len lỏi khắp mọi ngóc ngách và tác động đến mọi ngõ ngách của đời sống, biến con người thành nô lệ, thành công cụ hữu dụng nhất tàn phá thiên nhiên và đồng loại. Quyền lực luôn là một thứ thuốc phiện mê hoặc nhiều người mà trợ tá tương xứng của nó là danh và lợi để rồi khi bộ ba đó kết hợp với nhau, chúng sẽ biến con người thành một tên nô lệ đội lốt ông chủ độc ác và đáng sợ nhất, có thể chi phối và nhấn chìm cùng nô lệ hóa nhiều người một cách có ý thức hay vô ý thức.

Quyền bính đến từ Thiên Chúa: Ngài có quyền trao ban và có quyền cất đi, không ai có thể chống cự lại khi Ngài cất đi. Quyền hành bị lấy đi và trao vào tay người khác khi người đương cầm quyền khinh thường Thiên Chúa hay không chu toàn sứ vụ của mình.[5] Như vậy, Thiên Chúa ban cho con người quyền bính để con người có thể duy trì trật tự và cùng nhau xây dựng hòa bình, bảo vệ thiên nhiên cùng đồng loại. Tự bản chất quyền lực là tốt vì xuất phát từ Chúa, nhưng nó trở nên xấu hay bị ô nhiễm là do người chiếm giữ và sử dụng nó sai mục đích. Nếu biết cách sử dụng, nó trở thành công cụ hữu ích để duy trì trật tự thế giới cũng như kìm hãm bản thân theo những mục đích tốt. Nhưng nếu không biết cách kiềm chế hay lạm dụng nó, quyền lực sẽ trở thành một con quỷ độc ác và khi đó quyền hành không phải là dùng quyền để hành động mà dùng quyền để hành nhau và hành hạ thiên nhiên.

Tóm lại, chữ quyền rất đơn giản nhưng thật đáng sợ và việc sử dụng nó thật sự không dễ như tên gọi của nó. Thế nên ít ai có thể làm chủ và đứng vững trước sức quyến rũ mê hồn và đầy bí hiểm của quyền lực và thật đáng sợ hơn khi quyền lực lại rơi vào tay những kẻ bệnh hoạn khát máu thì nó có thể nhấn chìm không chỉ một hay một số người nhưng là cả một dân tộc, một thế hệ và thậm chí cả trái đất và nhân loại. Vì thế, ước chi mỗi người không phân biệt ai hay giới nào trong chúng ta, bởi ai cũng có quyền nào đó trong tay, sẽ luôn ý thức giá trị của những quyền lực hợp pháp và chân chính để sử dụng quyền như một công cụ hay mộ tên nô lệ tốt giúp xã hội phát triển, thế giới bình an. Đồng thời luôn cảnh giác và đề phòng khỏi bị rơi vào việc lạm quyền vì khi bị ô nhiễm bởi những thứ quyền lực đã bị ô nhiễm và trở thành nô lệ cho quyền lực thì lời cáo chung cho trái đất và nhân loại không còn xa.

[1] https://litteritcostsyou.org/o-nhiem-la-gi/truy cập ngày 20/03/2022

[2] Aristote

[3]https://vi.wikipedia.org/wiki/Di%E1%BB%87t_ch%E1%BB%A7ng#:~:text=Di%E1%BB%87t%20ch%E1%BB%A7ng%20Armenia%201915%20%2D%201917,ch%E1%BB%A7ng%20Campuchia%20n%C4%83m%201975%2D1980truy cập ngày 20/03/2022

[4] https://ngayday.com/tin-the-gioi-242-nga-tan-cong-ukraine-anh-noi-tham-hoa-duc-lo-pha-vo-trat-tu-quoc-te-202202242000044 truy cập ngày 20/03/2022

[5] http://www.giaoly.org/vn/quy%E1%BB%81n-binh-d%E1%BA%BFn-t%E1%BB%AB-thien-chua/ truy cập ngày 20/03/2022

Tác giả: Ha Lặng