Khi chết đi, ta chỉ nắm trong tay những gì đã cho

Thứ sáu - 08/11/2024 08:34 296

KHI CHẾT ĐI, TA CHỈ NẮM TRONG TAY NHỮNG GÌ ĐÃ CHO KHI CÒN SỐNG

Bài Tin Mừng Chúa Nhật XXXII thường niên năm B được chia làm hai phần, tương ứng với hai hạng người tiêu biểu trong đạo Do thái, là các Kinh sư và các bà goá nghèo. Chúa Giêsu khiển trách thói đạo đức giả của các Kinh sư Do thái, biểu lộ qua bốn thói xấu như: ăn mặc đài các, tìm kiếm hư danh, tranh dành địa vị, đạo đức vụ lợi. Đàng khác, Đức Giêsu đề cao lòng đạo đức của một bà góa nghèo, biểu lộ qua việc dâng cúng tiền bạc vào Đền thờ. Tuy số tiền bà dâng chỉ là một chút ít, nhưng vì có tinh thần hi sinh, nên bà đã được Chúa Giêsu đánh giá cao, là đã bỏ vào thùng nhiều hơn mọi người.

Hẳn là Thánh Mác-cô có chủ ý khi đặt hai lời dạy của Đức Giêsu cạnh nhau. Ngài kêu gọi hãy tránh xa thói giả hình giả bộ của Biệt Phái (Mc 12,38-40) và noi gương cung cách sống niềm tin của bà góa (Mc 12,41-44). Hai hạng người này thuộc hai đẳng cấp khác nhau trong xã hội và trong tôn giáo. Một người được dân chúng kính trọng; người kia thường bị dân chúng coi thường, hoặc ít là thương cảm. Ấy vậy mà những ông kinh sư lại bị phê bình và kết án; trong khi người đàn bà góa lại được khen ngợi và được nêu gương. Qua việc đặt hai lời dạy này cách nối tiếp, tác giả Tin Mừng muốn làm nổi bật sự tương phản trong việc sống đạo của các kinh sư, đại diện cho tầng lớp trí thức với quyền cao chức trọng và bà góa, tiêu biểu cho tầng lớp mọn hèn nhất.

Trước khi Đức Giêsu đưa ra lời dạy, Ngài đã bị các biệt phái gài bẫy: “Thưa Thầy, chúng tôi biết Thầy là người chân thật. Thầy chẳng vị nể ai, vì Thầy không cứ bề ngoài mà đánh giá người ta, nhưng theo sự thật mà dạy đường lối của Thiên Chúa” (Mc 12,14). Tuy nhiên, lời ngợi ca này thực sự chứng minh nhân cách của Đức Giêsu.

Các kinh sư, họ đã làm gì?

Các kinh sư là những người học rộng biết nhiều về Kinh Thánh và về truyền thống các tiền nhân, vì thế họ là những nhà chú giải có thẩm quyền. Vì thủ đắc được những điều ấy mà họ tự tách mình ra thành một giai cấp tách biệt với dân chúng. Tuy nhiên, Đức Giêsu không ngần ngại dành cho họ những lời chỉ trích rất mạnh mẽ: “Những ông kinh sư ưa dạo quanh, xúng xính trong bộ áo thụng, thích được người ta chào hỏi ở những nơi công cộng. Họ ưa thích chiếm ghế danh dự trong hội đường, thích ngồi cổ nhất trong đám tiệc”. Đức Giêsu đã vạch trần bộ mặt của các kinh sư, cho họ là những kẻ “nuốt hết tài sản của các bà góa”. Nên biết, trong Cựu ước, ngôn sứ Isaia đã lên án một cách nghiêm khắc thái độ sống này: “Khốn thay những kẻ đặt ra các luật lệ bất công, những kẻ viết nên các chỉ thị áp bức, để cản người yếu hèn hưởng công lý, tước đoạt quyền lợi người nghèo trong dân tôi, để biến bà góa thành mồi ngon cho chúng, và bóc lột kẻ mồ côi” (Is 10,1-2). Rồi cả trong việc cầu nguyện, các kinh sư “làm bộ đọc kinh cầu nguyện lâu giời”, “họ làm bộ” chứ không thực tâm, chỉ cốt phô trương nếp sống đạo hạnh của mình trước mặt người đời. Khi đặt đoạn Tin Mừng trong bôi cảnh của cộng đoàn Kitô hữu tiên khởi, việc Đức Giêsu lên án thái độ sống của các kinh sư không gì khác là những lời nhắc nhở cho các môn đệ của Ngài, trong đó có cả chúng ta. Các môn đệ của Đức Giêsu phải tránh xa đừng để mình rơi vào những thói giả hình của các kinh sư này bằng cách noi gương cách sống đạo đơn sơ, chân thành và quảng đại.

Bà góa, tại sao lại được khen ngợi?

Lời dạy về các kinh sư đóng lại với việc lên án “nuốt hết tài sản của các bà góa”, thì cũng chính “một bà góa” mở ra lời dạy thứ hai. Dung mạo của bà góa này là dung mạo sau cùng xuất hiện trong sứ vụ công khai của Đức Giêsu. Giáo huấn của Ngài đã bắt đầu với “Phúc cho những người nghèo khó” và kết thúc với lời ca ngợi một người nghèo khó biết cho tất cả những gì mình có để đón nhận tất cả từ Thiên Chúa và để Thiên Chúa trở nên tất cả cho cuộc đời mình. Khi ngồi đối diện với hòm tiền, Chúa Giêsu quan sát thấy bà góa nghèo đến bỏ hai đồng tiền là một phần tư xu vào đền thờ, ngưỡng mộ bà, Chúa tuyên bố: “Với hai đồng tiền, bà góa nghèo này đã bỏ nhiều hơn hết. Vì tất cả những người kia bỏ của mình dư thừa, còn bà này đang túng thiếu đã bỏ tất cả những gì mình có để nuôi sống” (Mc 12,44). Nghĩa cử dâng cúng của bà góa nghèo chứng tỏ nét đẹp của tấm lòng vàng tràn đầy hy vọng và tin tưởng vào Chúa nơi tâm hồn bà. Hình ảnh này làm chúng ta liên tưởng đến Người phụ nữ thành Sarephta xuất hiện trong trình thuật về tiên tri Êlia. Trong thời kỳ hạn hán, vị ngôn sứ này nhận được lệnh của Chúa đi tới miền Siđon, tức là ra ngoài Israel, nơi lãnh thổ dân ngoại. Tại đó Êlia gặp bà góa phụ là người Sarephta đi lượm củi, ông cất lời: “Xin đem cho tôi một ít nước trong bình để tôi uống… Xin cũng mang cho tôi một miếng bánh” (1V 17,10-11), trong lúc bà đang ở trong tình trạng không còn gì ăn và con bà sẽ chết đói nay mai, nên trả lời: “Này tôi đi lượm vài que củi về nấu cho tôi và con trai tôi ăn rồi chết thôi” (1V 17,12), nhưng vì Êlia nài nỉ và hứa với bà, nếu bà nghe lời, bà sẽ không thiếu bột và dầu nữa, bà ấy đã nghe và được tưởng thưởng.

Lời Chúa hôm nay vừa lưu ý chúng ta hãy thay đổi cách nhận định về một con người hay một sự việc, vừa nhắc bảo chúng ta, nghĩa cử chia sẻ luôn có giá trị trước mặt Chúa và giúp bản thân chúng ta nên hoàn thiện. Những gì chúng ta giúp đỡ người bất hạnh, sẽ đem lại cho chúng ta niềm vui và sự bình an thanh thản trong tâm hồn. Nghĩa cử chia sẻ của chúng ta giống như lửa, càng cho đi, càng lan rộng mà không hề mất đi. Niềm vui của những tấm lòng rộng rãi sẽ luôn tồn tại và được nhân lên mãi. Hẳn là “Khi một người chết đi, anh ta nắm trong tay chỉ những gì mình đã cho đi khi còn sống - When a man dies he clutches in his hands only that which he has given away during his lifetime”[1].

Lạy Thiên Chúa toàn năng và nhân hậu, xin đẩy xa những gì cản bước tiến chúng con, trên đường về với Chúa, để một khi xác hồn thanh thản, chúng con được hoàn toàn tự do thực hiện ý Chúa[2].

[1] Câu nói của Jean Jacques Rousseau - Nhà triết học thuộc trào lưu Khai sáng có ảnh hưởng lớn tới Cách mạng Pháp 1789.

[2] Lời tổng nguyện Chúa nhật XXXII TN B.

Tác giả: Đức Hữu