Sự công chính mới của môn đệ Đức Giêsu

Thứ năm - 25/02/2021 20:41 1173

THỨ SÁU TUẦN 1 MÙA CHAY
Mt 5, 20-26

“Nếu các con không công chính hơn các luật sĩ và biệt phái, thì các con chẳng được vào Nước Trời đâu.” (Mt 5, 20).

Công chính theo Cựu ước thường được hiểu là tuân giữ lề luật. Ai giữ luật càng chi tiết, càng sít sao thì người ấy càng được coi là công chính. Nếu vậy, nói về sự công chính theo lề luật, khó ai có thể sánh bằng những người biệt phái và luật sỹ. Ấy vậy mà Chúa Giêsu còn đòi hỏi chúng ta, những môn đệ của Ngài phải công chính hơn cả các biệt phải và luật sỹ. “Công chính hơn” ở đây phải được hiểu như thế nào đây?

Chắc chắn công chính hơn ở đây hẳn không nhắm tới việc phải tuân giữ luật theo mặt chữ một cách chi li, sít sao: Luật Môisê, các thói tục của tiền nhân Dothái. Chính Chúa Giêsu đã nhiều lần không giữ luật một cách chi li mà còn như muốn làm khác đi, như cố ý vi phạm để chỉnh sửa luật ấy. Chẳng hạn luật giữ ngày Sabát, luật giữ sạch dơ. Nhưng Ngài muốn chúng ta giữ luật theo tinh thần của lề luật, đi vào cốt lõi, đi vào mục đích của luật: Luật được làm ra vì con người. Luật được làm ra để bảo vệ con người. Luật được làm ra để thăng tiến con người.

Thật vậy, một cách cụ thể, trước hết bài Tin mừng hôm nay Chúa Giêsu nêu ra cần phải tránh giết người. “Không được giết người. Ai giết người sẽ bị luận phạt nơi toà án” (Mt 5,21). Luật xưa chỉ đòi buộc tôn trọng sự sống thể xác, tránh những mối nguy hại cho thể xác. Còn giáo huấn của Chúa Giêsu đòi nơi người môn đệ của Ngài một sự công chính cao hơn: không chỉ không xúc phạm đến thể xác mà còn tránh những hành động, thái độ làm nguy hiểm, làm tổn thương đến thân xác ấy và rộng hơn nữa đến đời sống tinh thần của con người ấy. “Còn Ta, Ta bảo các con: Bất cứ ai phẫn nộ với anh em mình, thì sẽ bị toà án luận phạt. Ai bảo anh em là “ngốc”, thì bị phạt trước công nghị. Ai rủa anh em là “khùng”, thì sẽ bị vạ lửa địa ngục” (Mt 5,22).

Thứ đến, luật xưa nhìn con người như những đối tượng độc lập, tự thân. Khi ta xúc phạm đến ai thì dường ta chỉ phạm lỗi với họ mà thôi. Nhưng trong cái nhìn của Chúa Giêsu, mọi hành động của con người không chỉ có chiều kích hàng ngang với đồng loại mà còn đồng thời có chiều kích hàng dọc, hướng thượng, liên quan đến Chúa. Do đó, khi tương quan với Chúa, như việc dâng lễ vật trước bàn thờ Chúa, cũng đòi hỏi người dâng của lễ phải có sự hài hoà, hiệp thông với nhau thì lễ vật ấy mới được Thiên Chúa chấp nhận. Một sự công chính vừa liên quan đến con người, vừa liên quan đến Thiên Chúa. Thật vậy, Đức Giêsu nói: “Nếu con đang dâng của lễ nơi bàn thờ mà sực nhớ người anh em đang có điều bất bình với con, thì con hãy để của lễ lại trước bàn thờ, đi làm hoà với người anh em con trước đã, rồi hãy trở lại dâng của lễ” (Mt 5,23-24).

Sau cùng, luật xưa xem ra nhìn con người, sự vật chỉ ở bề mặt, hời hợt, tạm thời, còn Đức Giêsu đòi chúng ta sống nghiêm túc, triệt để đức công bằng. Chính vì thế, sự công chính Ngài đòi nơi kẻ tin ở Ngài cần thể hiện trong cách ứng xử hàng ngày vừa thực tế tức thời, vừa sâu xa vĩnh cửu. Ngài nói: “Hãy liệu làm hoà với kẻ thù ngay lúc còn đi dọc đường với nó, kẻo kẻ thù sẽ đưa con ra trước mặt quan toà, quan toà lại trao con cho tên lính canh và con sẽ bị tống ngục. Ta bảo thật cho con biết: Con sẽ không thoát khỏi nơi ấy cho đến khi trả hết đồng bạc cuối cùng!” (Mt 5, 25-26).

Như vậy, sự công chính mới của người môn đệ Đức Giêsu cần được thể hiện không chỉ qua việc tránh làm những điều luật cấm làm (cụ thể ở đây là luật cấm giết người) có tính phiến diện nhưng hơn nữa còn tích cực bảo vệ luật ấy một cách toàn diện: vừa bề ngoài, thể lí lẫn bề trong, tinh thần; vừa trong mối tương quan bề ngang, nhân bản lẫn bề dọc, thần linh; vừa trong hiện tại trước mắt lẫn trong tương lai vĩnh cửu. Amen.

Tác giả: Lm. Gioachim Nguyễn Hữu Văn