Lễ Chúa Hiển Linh
Is 60,1-6; Ep 3,2-3.5-6; Mt 2,1-12
Đoạn Tin Mừng hôm nay tường thuật việc ba nhà chiêm tinh từ phương Đông lần theo ánh sao lạ lên đường tìm kiếm Hài Nhi Giêsu, vua dân Do Thái mới sinh. Gặp được Hài Nhi, họ đã rất vui mừng phấn khởi, quì xuống tôn thờ, mở bảo tráp, lấy ba lễ vật quí giá nhất được chuẩn bị kỹ càng từ nhà gồm vàng, nhũ hương và mộc dược để dâng tiến Hài Nhi. Sau khi đã hoàn tất công việc tôn thờ, họ đã theo lối khác trở về quê quán của mình dưới sự hướng dẫn của ánh sao lạ để tránh gặp lại vua Hêrôđê đang có âm mưu giết Hài Nhi. Câu chuyện tìm gặp và thờ lạy Hài Nhi Giêsu của ba nhà chiêm tinh gợi lên cho ta những suy nghĩ về hành trình tìm kiếm và gặp gỡ Thiên Chúa nơi Hài Nhi. Hành trình này gồm hai yếu tố chính: sáng kiến của Thiên Chúa và sự nỗ lực của con người.
1. Thiên Chúa có sáng kiến
Quả vậy, Thiên Chúa sáng kiến bằng cách cho xuất hiện một ngôi sao lạ tại phương Đông vào lúc Đức Giêsu sinh hạ tại Belem, miền Giuđa, thời vua Hêrôđê trị vì. Ngôi sao lạ này soi sáng, thúc đẩy, dẫn dắt các nhà chiêm tinh tại đây lên đường, tìm gặp Hài Nhi mới sinh để thờ lạy Ngài “Đức vua Do Thái mới sinh hiện ở đâu? Chúng tôi đã thấy ngôi sao của Người xuất hiện ở phương Đông, nên chúng tôi đến bái lạy Người.” Sự xuất hiện ngôi sao lạ, việc các nhà chiêm tinh được thúc đẩy từ sâu thẳm tâm hồn và lên đường là những ân huệ của Thiên Chúa ban tặng, những dấu chỉ giá trị cho một cuộc tìm kiếm tối quan trọng và mang tính quyết định dành cho dân ngoại. Nhờ ân huệ khởi điểm ấy, họ nhận ra và gặp được vị cứu tinh không chỉ cho dân Do Thái mà còn cho toàn thể nhân loại. Giả sử ngôi sao lạ ấy không xuất hiện, các nhà chiêm tinh không được thôi thúc, ánh sao lạ không dẫn đường thì chắc chắn ba nhà chiêm tinh đã chẳng thể nhận ra Hài Nhi Giêsu và càng không thể có được cuộc gặp gỡ tôn thờ đầy ý nghĩa này.
Không chỉ ban tặng một ánh sao lạ cho các nhà chiêm tinh năm xưa, Thiên Chúa còn luôn dành cho con người mọi thời những sáng kiến khác để tìm kiếm Ngài. Ngài trao ban cho con người những dấu chỉ. Một người chưa biết Chúa gặp một tín hữu đạo đức. Một người cứng cỏi tội lỗi gặp một linh mục thánh thiện. Một người bỏ Chúa nhiều năm gặp phải căn bệnh hiểm nghèo hay một tai nạn, sau đó gặp một người có đức tin mạnh mẽ hay một linh mục giàu lòng xót thương ân cần thăm hỏi. Một người khao khát tìm kiếm Chúa gặp được một lớp giáo lý dự tòng hay được một người tín hữu hiểu giáo lý và sống đạo tốt sẵn sang chia sẻ kinh nghiệm đức tin cho. Một người thao thức tìm kiếm sự hiểu biết đụng phải những vấn đề không thể giải quyết theo trí khôn con người. Tất cả đều là những sáng kiến của Thiên Chúa nhằm dẫn đưa con người trở về, ở lại với Ngài trong quan hệ yêu thương hầu cảm nhận được niềm vui ở đời này và hạnh phúc vĩnh cửu mai sau.
Nếu Thiên Chúa có sáng kiến và trao ban sáng kiến cho con người qua các dấu chỉ, nhưng nếu con người không đón nhận sáng kiến và tận dụng các dấu chỉ ấy thì sáng kiến ấy vẫn chỉ là những sáng kiến vô nghĩa bên ngoài con người. Vì thế, để hành trình tìm kiếm và gặp gỡ Thiên Chúa đạt được kết quả, Thiên Chúa muốn con người nỗ lực hết mình như thánh Augustino đã cầu nguyện “Lạy Chúa, để dựng nên con, Chúa không cần có con, nhưng để cứu độ con, Chúa cần có con”; Chúa 100% và con 100% thì ơn cứu độ trở thành hiện thực đối với con.
2. Nỗ lực của con người
Dấu lạ hay sáng kiến của một người vẫn chỉ là dấu hiệu hay sáng kiến bình thường nếu người khác dửng dưng vô tình. Ánh sao lạ sẽ mãi là ánh sao bình thường nếu các nhà chiêm tinh không quan sát, phân tích và tìm ra sự lạ lùng của nó. Nếu thấy ánh sao lạ, nhưng không nỗ lực tìm ra ý nghĩa của nó trên cuộc đời mình, thì việc nhân ra ấy vẫn vô nghĩa. Hơn nữa, giả như được thôi thúc từ bên trong, nhưng các nhà chiêm tinh để cho những bận tâm khác chi phối cuộc đời, thì sự thôi thúc kia cũng vẫn vô dụng. Các nhà chiêm tinh đã quan sát, suy gẫm và nhất là đã can đảm lên đường theo ánh sao tìm đến Hài Nhi. Muốn lên đường, các ông phải dứt bỏ sự an toàn, thời giờ, kế hoạch tư riêng, tiền của…, chấp nhận cả rủi ro và mạo hiểm. Tới Giêrusalem, chưa gặp được Hài Nhi, họ không bỏ cuộc. Họ hỏi dân cư ở đó và thậm chí hỏi cả nhà vua. Cho dù không nhận được câu trả lời chính xác hay những chỉ dẫn hữu hiệu, họ vẫn kiên nhẫn lên đường. Một lần nữa, ngôi sao lại xuất hiện dẫn họ đến tận nơi Hài Nhi ở. Sự nỗ lực và kiên nhẫn được đền đáp bằng một phần thưởng xứng đáng. Đó là niềm vui và hạnh phúc tràn đầy “Họ vào nhà, thấy Hài Nhi với thân mẫu là bà Maria, liền sấp mình thờ lạy, mở bảo trap, lấy vàng, nhũ hương và mộc dược mà dâng tiến.”
Cũng như các nhà chiêm tinh, xung quang chúng ta có biết bao nhiêu “ánh sao lạ”, những dấu chỉ hữu hiệu dẫn chúng ta đến gặp Thiên Chúa để ta ở lại với Ngài. Không ít người đã tận dụng tốt những “ánh sao lạ” đẫn đường ấy đến gặp Chúa và được tận hưởng niềm vui hạnh phúc. Tuy nhiên, cũng rất nhiều người đã bỏ qua mọi dấu chỉ, để rồi mất luôn cơ hội gặp gỡ và nếm hưởng niềm vui cứu độ. Chẳng hạn, bao nhiêu bài giảng hay và giá trị mà chúng ta nghe trong các thánh lễ, bao nhiêu lời khuyên bổ ích từ tòa giải tội hay những cuộc đối thoại với các cha và anh chị em của mình trong cuộc sống thường ngày, nhưng chúng ta đã bỏ qua. Bao nhiêu mùa Vọng, mùa Giáng Sinh, Mùa Chay và Phục Sinh đã không để lại gì cho đời sống đức tin của chúng ta. Bao nhiêu cơ hội đã đến với người ngoại đạo như được sống trong môi trường giáo xứ đạo đức, được tham gia các lớp giáo lý dự tòng hay hôn nhân, những tấm gương ki tô hữu tốt lành, nhưng họ đã bỏ qua tất cả và cuối cùng thì không gặp được Thiên Chúa và tin vào Ngài! Ôi! Thật đáng tiếc!
3. Đi lối khác trở về quê hương
Lối khác mà các nhà chiêm tinh trở về không những hiểu theo nghĩa đen mà còn có thể hiểu theo cả nghĩa bóng. Lối khác ở đây chính là chấp nhận một cuộc cách mạng, một sự đổi mới cuộc đời từ sau mỗi lần gặp Chúa. Những gì không tốt, đã cũ kỹ và những thói quen không còn thích hợp với các giá trị của Tin Mừng, cần phải loại bỏ và thay bằng nếp sống mới… Đây là điều tất yếu của đời sống đức tin kitô giáo. Mỗi kitô hữu không thế ở yên sau mỗi lần gặp gỡ Thiên Chúa có thể qua thánh lễ, một bài giảng hay một lời nhắc nhở nào đó từ anh em, bạn bè và người hữu trách. Có trở về lối khác, có đổi thay cuộc đời, chúng ta mới xứng đáng với tình thương cứu độ, mới trở nên tông đồ thứ thiệt của Chúa Kitô.
Thiên Chúa đã hiển linh, đã tỏ mình ra, đã tự mặc khải mình không cho riêng dân Do Thái, một dân được tuyển chọn là dân thánh mà còn cho tất cả dân ngoại. Ngài tỏ mình ra cho mọi người bằng những sáng kiến qua các dấu chỉ nơi vũ trụ, trong thiên nhiên, nơi thế giới, trong từng hoàn cảnh sống, thậm chí ngay trong tâm hồn mỗi người. Điều quan trọng là chúng ta có nhận ra và can đảm lên đường lần theo các dấu chỉ đến gặp gỡ, tôn thờ và dâng tiến lễ vật quí giá của cuộc đời chúng ta cho Thiên Chúa không? Nguyện xin Chúa cho mỗi người tín hữu chúng ta hôm nay cũng luôn biết lần theo những “ánh sao lạ” đến gặp gỡ, tôn thờ, ở lại với Chúa và ra đi đem Chúa đến cho anh em như các nhà chiêm tinh năm xưa. Xin Chúa cho mỗi người kitô hữu biết sống tốt để trở thành dấu hiệu cho dân ngoại để họ có thể nhận ra Chúa, tin tưởng vào Chúa và sống trọn vẹn niềm tin hầu xứng đáng được hưởng ơn cứu độ. Amen.