Thứ Tư lễ tro
Ge 2,12-18; 2 Cr 5,20–6,2; Mt 6,1-6.16-18
Cùng với toàn thể Giáo Hội, hôm nay chúng ta bước vào mùa Chay thánh. Mùa Chay là cơ hội tuyệt vời để các tín hữu sám hối trở về với Chúa và đổi mới đời sống. Ba việc lành chúng ta phải làm trong mùa Chay là ăn chay, cầu nguyện và làm việc bác ái.
Chúa Giêsu trong bài Tin mừng hôm nay cho chúng ta biết thực hiện ba việc đạo đức này không hệ tại ở số lượng mà ở tinh thần. Dẫu rằng làm càng nhiều càng tốt, nhưng điều quan trọng hơn, là chúng ta làm vì ai và vì mục đich nào: “Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời, ban thưởng”. Cả ba việc mà Chúa Giêsu dạy hôm nay đều có hai vế rõ ràng: “đừng làm và nên làm”. Đừng làm như bọn giả hình khoe khoang và nên làm cách kín đáo không cho tay trái biết việc tay phải làm.
Việc đầu tiên Chúa yêu cầu phải làm trong mùa Chay là việc bác ái. Làm bác ái hay làm phúc bố thí là một việc đạo đức cần có trong việc chuẩn bị tâm hồn cho Chúa và để đền tội. Tuy nhiên, việc làm phúc nhiều hay ít cũng quan trọng, nhưng quan trọng nhất là ở cách làm phúc:“Khi làm bố thí, đừng có khua chiêng đánh trống, như bọn đạo đức giả, thường biểu diễn trong hội đường và ngoài phố xá, cốt để người ta khen. Thầy bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi”.
Có lẽ Chúa Giêsu đã chứng kiến quá nhiều cảnh người Pharisiêu làm phúc hay dâng cúng chỉ để thiên hạ thấy mà ngợi khen họ. Thật ra, thời nào cũng thế, thiếu gì những người làm từ thiện với điều kiện được quay phim chụp ảnh đăng báo này đài nọ, được cám ơn trịnh trọng, được mời ngồi chỗ danh dự trong các sự kiện đặc biệt.
Chúa Giêsu bảo rằng làm như thế là đã lãnh phần thưởng rồi, phần thưởng đó chính là lời ca tụng của người đời, chứ chẳng còn giá trị trước mặt Thiên Chúa. Vì trong mắt Chúa Giêsu, của cho không bằng cách cho, hàng trăm quan tiền của trọc phú chưa chắc đáng giá bằng ba đồng kẽm của bà goá.
Chúa bảo rằng, khi làm phúc đừng để cho tay trái biết việc tay phải làm, nghĩa là khi làm phúc chúng ta không tìm vinh quang nơi người đời, nhưng để Thiên Chúa là Đấng thấu suốt mọi sự sẽ chuẩn nhận lòng thành của chúng ta.
Giáo huấn thứ hai của Chúa là về việc cầu nguyện. Điều cần tránh “khi cầu nguyện là, anh em đừng làm như bọn đạo đức giả: chúng thích đứng cầu nguyện trong các hội đường, hoặc ngoài các ngã ba ngã tư, cho người ta thấy. Thầy bảo thật anh em: chúng đã được phần thưởng rồi”.
Chúa Giêsu cũng từng lấy dụ ngôn về hai người lên đền thờ cầu nguyện: người biệt phái thì đứng thẳng, dang tay khoe khoang ca tụng về công đức của mình trước bàn thờ, còn người thu thuế đứng xa đấm ngực cầu xin ơn tha thứ. Trong mắt Chúa, huênh hoang khoe khoang công đức trước mặt người đời chỉ là con số không, còn lòng khiêm hạ mới thực có giá trị.
Nói thế không có nghĩa là Chúa Giêsu hạ thấp việc cầu nguyện có tính cộng đoàn, để rồi nhiều người biện minh “giữ đạo tại tâm” không đến nhà thờ tham dự thánh lễ, kinh nguyện chung và các bí tích; nhưng Chúa Giêsu nhấn mạnh đến việc cầu nguyện cách kín đáo để chính Thiên Chúa thấu suốt mọi bí ẩn sẽ chuẩn nhận cho lòng thành của chúng ta.
Giáo huấn thứ ba của Chúa là về việc ăn chay: “Khi ăn chay, anh em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả: chúng làm cho ra vẻ thiểu não, để thiên hạ thấy là chúng ăn chay. Thầy bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi”.
Người Do Thái có một cuộc “đại chay” bắt buộc nhân ngày lễ xá tội. Ngoài ra, những người đạo đức còn ăn chay như các môn đệ của Gioan Tẩy giả và những người Biệt Phái thường làm là ăn chay mỗi tuần hai lần. Người Do Thái Giáo ăn chay để tỏ lòng sám hối và xin ơn hay để đợi chờ Đấng Cứu Thế đến giải phóng họ khỏi ách đô hộ ngoại bang hoặc để thể hiện lòng đạo đức.
Như thế, tự bản chất việc ăn chay là rất tốt và chính Chúa Giêsu cũng cho rằng việc chay tịnh là cần thiết để chống lại cám dỗ của ma quỷ, nhưng phải ăn chay bằng cả tấm lòng chứ không phải ăn chay theo cách thể hiện ra bên ngoài như đầu tóc bù xù, mặt mày ủ rũ, thiểu não… để thiên hạ biết là ta ăn chay “Còn anh, khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm, để không ai thấy là anh ăn chay ngoại trừ Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh”.
Làm phúc bố thí, cầu nguyện và ăn chay là ba hoạt động chính trong đời sống đạo của các Kitô trong mùa Chay thánh, nhưng để trở thành phương thế đền tội và có công phúc trước mặt Chúa, các tín hữu phải làm những việc đạo đức ấy bằng tấm lòng chân thành để một mình Chúa biết. Nguyện xin Chúa cho chúng ta biết dùng thời gian ân phúc này làm phúc, cầu nguyện và ăn chay theo tinh thần của Chúa, để chúng ta thực sự được lớn lên trong tình yêu Chúa và tha nhân. Amen.