ĐÔI DÒNG LỊCH SỬ ĐẠI CHỦNG VIỆN ĐỨC MẸ VÔ NHIỄM – BÙI CHU

1. Lịch sử
Việc đào tạo linh mục tại Bùi Chu đã được khởi sự rất sớm với những dấu ấn như Nhà Đức Chúa Trời , Sở Cha Chính ở Trung Linh, hình thức cơ sở đào tào tại Kiên Lao (1683), Lục Thủy (hạ, Liên Thủy ngày nay), Bùi Chu (1686) , Chủng Viện (đầu tiên của địa phận Đông Đàng Ngoài) tại Kẻ Bùi (1773), Trường Lý Đoán Lục Thủy (1794)  , Phú Nhai (1865), rồi sau này Trường Latin Ninh Cường (1873), Trường Thử Trung Linh (1930), Chủng Viện Miền St. Alberto Cả (1930, dành cho các giáo phận Dòng Đaminh), Đại Chủng Viện Bùi Chu (1936: Bùi Chu, 1937: Phú Nhai, 1940: Quần Phương, 1952: Hà Nội, 1954: di cư vào Nam, 1960: giải tán) , Chủng Viện Mẫu Tâm (1955-1966) … Từ năm 1966 đến 2009, giáo phận đào tạo chủng sinh theo ba hướng: đào tạo âm thầm, gửi lên Đại Chủng Viện Hà Nội (từ 1987-2009), gửi vào Đại Chủng Viện Đức Ái (Sài Gòn, 1987-2007)…

Ngay khi nhận trọng trách mục tử giáo phận Bùi Chu năm 2001, nhận thấy Bùi Chu lúc ấy đang thiếu trầm trọng linh mục để có thể đáp ứng nhu cầu mục vụ ngày càng tăng của giáo phận, trong khi đầu vào tại Đại Chủng viện Hà Nội lại rất hạn chế, Đức cha Giuse Hoàng Văn Tiệm đã nghĩ đến việc xây cơ sở Đại Chủng viện. 

Năm 2007, Đức cha Giuse đã làm phép và đặt viên đá đầu tiên khởi công ngôi nhà Đại Chủng viện, trong khi Đức TGM Giuse Ngô Quang Kiệt gửi đơn xin Bộ Loan Báo Tin Mừng cho các Dân tộc (Bộ LBTM) để xin lập Đại Chủng viện mới dành cho các địa phận Dòng (Đaminh): Bùi Chu, Hải Phòng, Bắc Ninh và Lạng Sơn.

Ngày 14 tháng 02 năm 2008, Đức cha Giuse gửi đơn thư và các tài liệu liên quan lên Bộ LBTM. Bộ đã trả lời bằng Văn thư số 1308/08 với những chỉ dẫn và đề nghị cho việc sửa đổi và bổ sung cần thiết để dự án được chấp nhận.

Ngày 01 tháng 6 năm 2009, Đức cha Giuse lại gửi đơn xin và bổ sung tất cả những tài liệu cần thiết lên Bộ LBTM.

Ngày 07 tháng 12 năm 2009, vọng ngày Lễ Đức Mẹ Vô nhiễm, tin vui đã đến với giáo phận. Qua Văn thư số 5202/09, Thánh Bộ đã phê chuẩn việc thành lập Đại Chủng viện Đức Mẹ Vô Nhiễm Bùi Chu.

Với sự phê chuẩn chính thức này, sau khi đã thảo luận với các đạì diện của các giáo phận Hải Phòng, Bắc Ninh và Thái Bình, ngày Lễ Mẹ dâng Con 02 tháng 02 năm 2010, Đức cha Giuse Hoàng Văn Tiệm đã ban hành Sắc lệnh thiết lập Đại Chủng viện Đức Mẹ Vô Nhiễm Bùi Chu. Đại Chủng viện mang tên Đại Chủng viện Đức Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội, nhận Đức Mẹ Vô Nhiễm làm quan thầy đệ nhất. Quan thầy đệ nhị là Thánh Cả Giuse và Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II là đấng bảo trợ. Giám đốc tiên khởi là Đức Cha Giuse Hoàng Văn Tiệm, cha phó giám đốc Giuse Trần Quốc Tuyến, cha linh hướng Micae Trần Minh Huy và quý cha đồng hành: Phaolô Đinh Quang Tiến, Giuse Phạm Quốc Điêm, Đaminh Trần Ngọc Đăng, Giuse Mai Văn Châu, Vinhsơn Ngô Viết Lục, Vinhsơn Đỗ Huy Hoàng, Giuse Mai Xuân Thanh, Vinhsơn Mai Văn Kính, Giuse Nguyễn Văn Toanh.

Từ năm 2013-2023, Đức Cha Tôma Vũ Đình Hiệu là giám đốc, cha phó giám đốc Đaminh Trần Ngọc Đăng và quý Cha đồng hành: Giuse Mai Văn Kính, Giuse Trần Thiện Tĩnh, Giuse Nguyễn Văn Quynh, Gioakim Ngô Minh Mạnh (+), Giuse Vũ Đình Lâm,  Đaminh Phan Duy Hán, Giuse Lê Văn Dương, Giuse Vũ Ngọc Tứ, Giuse Phạm Văn Chỉnh, Vinh sơn Đinh Minh Thỏa, Giuse Đỗ Văn Khang, Vinh sơn Lê Quang Hiệp, Giuse Phạm Văn Thanh, Gioakim Nguyễn Hữu Văn…

Từ niên khóa 2023-2024, Đức Cha Tôma bổ nhiệm Ban Giám Đốc mới gồm cha giám đốc Đaminh Trần Ngọc Đăng, cha phó giám đốc Giuse Nguyễn Văn Quynh, cha giám linh Vinhsơn Đinh Minh Thỏa và 11 cha đồng hành nội trú khác nữa.



2. Những mốc đáng nhớ

• Năm 2007 – đặt viên đá khởi công tòa nhà số 1.
• Năm 2008 – khánh thành tòa nhà số 1.
• Ngày 07/12/2009 – phê chuẩn chính thức việc thành lập đại chủng viện tại Bùi Chu.
• Ngày 02/02/2010 – ban hành Sắc lệnh thiết lập Đại Chủng Viện Đức Mẹ Vô Nhiễm – Bùi Chu.
• Năm 2012 – đặt viên đá khởi công tòa nhà số 2 của Đại Chủng viện.
• Ngày 29/11/2013 – Khánh thành tòa nhà số 2 Đại Chủng viện vơi sự tham dự của Đại Diện Tòa Thánh và các Giám mục trong Giáo tỉnh Hà Nội.
• Ngày 09/08/2017 – Nhận Quyết định của Nhà nước công nhận Chủng viện Bùi Chu là Đại Chủng viện thứ tám của Việt Nam.