Giao ước

Sách Xuất Hành kể lại: Các tai ương ở Aicập, Lễ Vượt Qua, Cuộc Xuất Hành với bao  điềm thiêng dấu lạ, cuối cùng là Giao Ước trên núi Xinai. Đây là nền tảng đức tin của dân Ítraen.

Qua dòng thời gian, Thiên Chúa đã mời gọi dân Ngài đi vào trong giao ước, chia sẻ tình yêu với Ngài, nhưng tiếc thay con người luôn đáp lại một cách khác, ngược đãi, xua đuổi các tiên tri được sai đến.

Được trở nên con cái Thiên Chúa là ơn gọi của chúng ta! Chúng ta không bị tách rời khỏi Giao ước ban đầu. Chúa Giê-su đến để kiện toàn, vì: “Không còn Do Thái hay Hi lạp; không còn nô lệ hay tự do, không còn nam hay nữ; vì hết thảy anh em là một trong Ðức Kitô Giêsu” (Gal 3,28).

Sau khi giải phóng Israel ra khỏi Ai cập, Thiên Chúa kí kết với dân một Giao ước tại núi Sinai thông qua trung gian Môsê, để dân chính thức trở thành dân của Chúa, và Chúa trở thành Chúa của Israel.

Đọc Kinh Thánh, mỗi người có một lối tiếp cận khác nhau. Có người đọc Kinh Thánh dưới khía cạnh giao ước. Với họ, từng trang Kinh Thánh sẽ dần làm hé lộ những giao ước Thiên Chúa đã thiết lập với loài người. Khởi đầu từ giao ước với nguyên tổ Adam và Evà, rồi đến giao ước với Nôe, Abraham, với Môsê, với Đavít và theo dòng lịch sử, giao ước của Thiên Chúa đạt đến đỉnh điểm nơi Chúa Giêsu.

Có lẽ từ được lập lại nhiều nhất trong cả ba Bài đọc của Thánh lễ suy tôn Mình Máu Thánh Chúa hôm nay là từ MÁU. Từ máu làm người Việt Nam có thể nghĩ đến tiết canh rượu đế, đến chiến tranh khốc liệt rất Việt Nam như được diễn tả trong Bài Quốc Ca: “Thề phanh thây uống máu quân thù!” Đang khi ấy, với người Do-thái, máu làm người ta nghĩ ngay đến giao ước vì máu vốn được người Do-thái dùng làm phương tiện để ký kết giao ước với chính Thiên Chúa là Đức Chúa của họ.

Để bảo đảm cho việc kinh doanh sản xuất được bền vững, ngày nay người ta thường ký kết các hợp đồng. Hợp đồng luôn có các điều khoản qui định quyền lợi và nghĩa vụ của các bên. Không ai có quyền vi phạm các điều khoản của hợp đồng. Nếu bên nào vị phạm, bên đó sẽ phải chịu sự trừng trị của pháp luật theo đúng thoả thuận của hợp đồng. Nói đến hợp đồng, chúng ta liên tưởng đến các Giao Ước cũ và mới mà Thiên Chúa đã ký kết với nhân loại.

Hôm nay, cả Giáo hội long trọng mừng kỷ niệm một biến cố Chúa Giêsu thiết lập Giao ước Tình yêu, một giao ước thiêng thánh, trọng đại, độc nhất vô nhị. Giao ước tình yêu này được ký giữa Thiên Chúa với con người. Vì thế, chúng ta được mời gọi dừng lại ở vài ba tâm tình để chiêm ngưỡng và suy gẫm tình yêu của Đấng tạo hóa với con người.

Mùa Chay là thời gian lắng nghe Lời Chúa, hối cải, chuẩn bị lãnh nhận Bí tích Khai Tâm Kitô giáo cho người lớn hay làm mới lại giao ước Bí tích Rửa Tội, giao hòa với Chúa và với anh em. Mùa Chay cũng là mùa các tín hữu được mời gọi tìm tới các phương thế khác nhau để trau dồi thiêng liêng như: cầu nguyện, ăn chay và thực thi bác ái. 

Giao ước cũ là giao ước Thiên Chúa đã thiết lập với Israel qua trung gian Môsê trên núi Sinai. Theo giao ước này, Thiên Chúa hứa sẽ thương yêu và săn sóc Israel nếu họ tuân giữ cẩn thận các giới răn của Ngài (x,Dnl 4:23). Vì Giao ước cũ này không đạt mục đích như mong muốn, nên Thiên Chúa đã quyết định lập giao ước mới:

Thánh Antôn Padova thường được nhiều người gán cho tên "Hòm Bia Giao Ước" và "cái búa của bọn lạc giáo" đúng như lời sách Thánh:" Các hiền sĩ sẽ chói lọi như bầu trời rực rỡ, những ai làm cho muôn người nên công chính, sẽ chiếu sáng như những vì sao, đến muôn thuở muôn đời" (Đn 12,3).

Cộng đoàn môn đệ Đức Giêsu được dựng xây theo tầm nhìn và sứ mạng của Đấng Phục Sinh (Lc 24,35). Trong tầm nhìn ấy, thánh sử Lu-ca nhìn lễ hội mùa gặt, sau này Do Thái giáo đồng hóa lễ hội này với Giao Ước Sinai, như khởi đầu của Giao Ước mới với việc Thánh Thần hiện xuống trên Giáo Hội.

Vinh quang của Hòm Bia được hiểu là hình ảnh báo trước vinh quang của Đức Mẹ mà Hội Thánh kính hôm nay. Nếu như Hòm Bia chỉ là một vật chứa đựng Giao Ước, bia đá khắc ghi lề luật của Thiên Chúa mà còn vinh quang như vậy thì huống chi Đức Mẹ đã cưu mang trong lòng dạ và trong tâm hồn Ngôi Hai Thiên Chúa, Chúa Cứu Thế, lại không được vinh quang gấp bội sao?

Tuân giữ mệnh lệnh thánh chỉ của Thiên Chúa không những làm cho Israel tồn tại, phát triển và thịnh vượng ở đời này mà còn bảo đảm cho họ sự sống viên mãn đời sau, không những Israel mà cả nhân loại đều được mời gọi đi vào và ở lại trong Giao Ước với Thiên Chúa qua việc tuân giữ mệnh lệnh thánh chỉ của Ngài để đạt tới sự sống đời đời. Chúng ta thấy rõ chân lý này qua bài Tin Mừng.

Sứ điệp Mùa Chay năm 2016 của ĐTC gồm những nội dung chính sau: 1. Đức Maria, hình ảnh một Giáo Hội loan báo Tin Mừng; 2. Giao ước của Thiên Chúa với nhân loại; 3. Những việc bác ái trông hành trình Năm Thánh.

Trong Cựu ước, dân được tuyển chọn đã cảm nhận Lòng thương xót Chúa trong kinh nghiệm cá nhân và tập thể. Lịch sử dân Giao ước gắn liền với Lòng thương xót. Vì Lòng thương xót, Thiên Chúa luôn trung thành với dân, nhưng dân lại hay bất trung, nhiều lần họ phá vỡ Giao ước vì tội lỗi.